Bundan 100-150 yil ilgari odamizot sun’iy (elektrik)

YOritish turlari

1. Ish yoritishi. 2. Favqulodda (halokatli)yoritish.

Ish yoritish uskunalari, hamma holda, kerak (agar, favqulodda yoritish bo‘lsa ham).

I. Favqullodda yoritish agar ish yoritishini yo‘q bo‘lishi quyidagi sabablarga olib kelsa, qo‘llaniladi:

a) portlash, yong‘in, odamlarni zaharlanishi, shikastlanishi, o‘lim (davolash muassasalari, odamlar ko‘p joylar, ishlab chiqarish).

b) texnologik jarayonni uzoq buzsa;

v) korxonalarni va shaharlarni hayotiy markazlarining ishini buzsa, aloqa va elektro va suv ta’minlashi ishini buzsa.

YOritilganlik: 2-30 lk - bino ichida, 1-5 lk - bino tashqarisi.

II. Odamlar evakuatsiya qilinayotganda favqulloda yoritish 0,5 lk - bino ichida 0,2 lk - tashqarisida; favqulodda yoritish chiroqlarida ish yoritish chiroqlari ajratiladi va maxsus belgi qo‘yiladi.

YOritish qurilmasining vazifasi-yoritilganlikning kerakli sifatini ta’minlashdir. SHunday qilib, yuqorida ko‘rsatilgan omillarlar (ob’ekt ko‘rinishiga ta’sir qiluvchi), loyihalash paytida hisobga olinishi kerak. SHuning uchun, ular sun’iy yoritishning amaldagi normasining asosini tashkil qiladi.

Nazorat savollari:

1. Texnik loyixa deganda nima tushuniladi?

2. Ish chizmalarining tarkibini sanab o‘ting?

3. YOrug‘lik manbaining turi qanday tanlanadi?

4. YOritish sistemasi qanday tanlanadi?

13-MA’RUZA (2 soat)
Yortish sifatini aniqlovchi belgilar

Reja:

1. YOritish qurilmalarini hisoblash usullari.

2. Urnatilgan yoritish quvvatini hisoblash.
YOritish qurilmalarini hisoblash usullari

YOritish qurilmalarini hisoblash deganda: - me’yorlangan normalangan, yoritilganlikni ta’minlovchi yorug‘lik manbasini sonini va quvvatini aniqlash yoki yoritish qurilmasi hosil qilgan haqiqiy yoritilganlikni aniqlash tushuniladi.

Hisob yuzasida hosil qilinayotgan yoritilganlikni to‘g‘ri (bevosita yuzada tushayotgan yorug‘lik oqimi hosil qilgan) va qaytarilgan (boshqa yuzalardan qaytarilish natijasida hisob yuzasiga tushayotgan yorug‘lik oqimi hosil qilgan) tarkiblar tarzida ko‘rish mumkin:

E_TR – manbani nur (yorug‘lik) taqsimlanishi bilan va uni yuzaga nisbatan joylashishi bilan aniqlanadi.

E_K – esa qaytaruvchi yuzalarga tushayotgan va ularning o‘lchamlari bilan xarakterlanadi (devor, shiftlar).

Hisobli yuza – yoritilganlik me’yorlangan yuzadir (ko‘p hollarda, poldan 0,8 m balandlikda joylashgan shartli yuza qabul qilinadi).

YOritilganlikni to‘g‘ri tarkibini (qismini) hisoblash usulini tanlash – manba turiga bog‘liq.

Manbani ikkiga bo‘lish mumkin (o‘lchami va yoritiladigan yuzagacha bo‘lgan masofaga qarab), nuqtasimon va chiziqli.

1. Nuqtasimon: - projektorlar, chug‘lanma va lyuminissent chiroqli yoritish uskunalari (umumiy maqsadda qo‘llaniladigan) - ko‘pincha ular yoritiladigan yuzadan uzoqda joylashgan, ularni nuqta tarzida ko‘rish mumkin va yorug‘lik kuchini taqsimlanishini chiziqlari bilan xarakterlash mumkin.

2. CHiziqli: - bir qator joylashtirilgan lyuminissent chiroqlarni yorug‘lik uskunalari bir tekis yoritiladigan panellar. Bularning o‘lchamlari yoritilgan yuzagacha bo‘lgan masofaga yaqin. Loyihalash tajribasida eng keng tarqalgan – I guruh, lekin oxirgi paytda II guruh keng qo‘llanilmoqda.