Bundan tashqari "Ilk qadam davlat dasturi" tasis etilgan

Kurs ishining maqsadi. Ushbu kurs ishimizning maqsadi nutqi to’liq rivojlanmagan bolalar nutqining prosodik tomonini rivojlantirishda logoritmik mashqlarini tashkil etish hamda oldini olishga qaratilgan masalalarni yoritishdan iborat:
Kurs ishining vazifalari. Belgilangan muammoni bartaraf etishda bir necha vazifalarga diqqat qaratilishi lozim. Ular quyidagilar:

• 
  Nutqi to’liq rivojlanmagan bolalarga psixologik yordam berish usullarini tadqiq etish;
  
• 
  Nutqi to’liq rivojlanmagan bolalarga psixologik yordam ko’rsatish metodlarini aniqlash.
  

Kurs ishining obyekti. Nutqi to’liq rivojlanmagan bolalar.
Kurs ishining predmeti. Nutqi to’liq rivojlanmagan bolalar nutqining prosodik tomonini rivojalantirishda logoritmik mashqlardan foydalanishda yordam ko’rsatish.
Kurs ishining metodologik asoslari: Kurs ishining maqsad va vazifalariga muvofiq quyidagi metodlardan foydalandik:
- tadqiqot mavzusiga oid pedagogik, lingvistik, psixologik va metodik adabiyotlarni nazariy tahlil qilish;
- Nutqi to’liq rivojlanmagan bolalar bilan logopedik mashg’ulotlarni tashkil etish;
- Nutqi to’liq rivojlanmagan bolalar nutqining prosodik tomonini rivojlantirishda logopedik ritmika mashg’ulotlarini tashkil etish;
- Nutqi to’liq rivojlanmagan bolalar nutqining prosodik tomonini rivojlantirishda logopedik ritmika mashqlaridan foydalanish;
Kurs ishining hajmi va tarkibiy tuzilishi. Kirish, II bob, 4ta paragraf, xulosa, foydalanilgan adabiyotlar va atamalar ro’yxatidan tashkil topgan.

IBOB. MUAMMONING O’RGANILISHINING ILMIY VA NAZARIY ASOSLARI
Logopedik ritmika - nutq va harakatni sinxronlashtirishga, fazoviy orientatsiyani, nafas olish va ovozni, harakat ko'nikmalarini, fonemik idrokni va boshqalarni rivojlantirishga qaratilgan nutq, harakat va musiqiy mashqlar majmuasi. Musiqadan davolash maqsadlarida foydalanish qadim zamonlardan beri ma'lum bo'lib, muqaddas qo'shiqlar bilan davolash usuli qo'llanilgan. 19-asrda Tadqiqotlar davomida musiqa inson tanasiga ijobiy ta'sir ko'rsatishi aniqlandi: u mushaklarning ohangini o'zgartiradi, yurak-qon tomir tizimining faoliyatini yaxshilaydi va miya faoliyatini faollashtiradi. Xuddi shu asrda fizioterapiya mashqlari kabi yo'nalish paydo bo'ldi, uning asosiy tamoyillari logoritmik mashqlarda qo'llaniladi.
Logoritmikada quyidagi mashqlar yordam beradi:

• 
  mushak-skelet tizimini mustahkamlash;
  
• 
  mushaklarning ritmini tartibga solish;
  
• 
  umumiy va mayda motorika ko'nikmalarini rivojlantirish;
  
• 
  harakat va nutqni uyg'unlashtirish, ularni yagona ritmga bo'ysundirishni o'rganish;
  
• 
  to'g'ri nafas olishni rivojlantirish (nafas olish chuqurligi, nafas olishning kuchi va silliqligi, havo oqimining yo'nalishi);
  
• 
  musiqiy va fonemik eshitishni rivojlantirish;
  
• 
  ovozli modulyatsiya bilan ishlash (tovush balandligi, pastligini va boshqalar);
  
• 
  nutqning ravonligi va ohangdorligini rivojlantirish;
  
• 
  diqqat va xotirani faollashtirish.
  

Har qanday nutq buzilishlari bilan ishlashda logoritmik mashqlardan foydalanish mumkin. Ular, ayniqsa, logopediyada duduqlanuvchilar, nutqi to’liq rivojlanmagan bolalar, nutqning prosodik tomondan buzilganligi ,shuningdek, ovoz va nafas olish kasalliklari bo'lgan bolalarni o'rgatishda foydali bo'ladi.
Bolalarning yoshiga qarab logoritmik dars 20-40 daqiqa davom etadi. U uchta qismni o'z ichiga oladi: 1.Qizdirish; isitish. Ushbu bosqichda bolalarni jismoniy mashqlarga tayyorlash kerak. Buning uchun har xil turdagi yurish, engil yugurish, marsh, har xil harakat turlarini o'zgartirish qo'llaniladi. 2. Darsning asosiy qismini turli musiqiy, nutq va harakat mashqlari tashkil etadi. Bu she'rning intonatsiyasi bilan yurish, qo'shiq aytish, nafas olish mashqlari, to'p bilan o'ynash va boshqalar bo'lishi mumkin. 3. Yakuniy qismda dam olish amalga oshiriladi, shuningdek, dars natijalari umumlashtiriladi. Logopedlar uchun maxsus kurslarda siz logoritmik mashg'ulotlarni o'tkazishning barcha xususiyatlari bilan tanishishingiz, shuningdek, bolalar bilan ishlash uchun ko'plab mashqlarni o'rganishingiz mumkin.
Logopedik ritmikaning uchta ustuni majvud: musiqa, harakat va nutq. Vaqt o'tishi bilan Logopedik ritmika logopediya metodologiyasining ajralmas qismiga aylandi. Bu turli xil nutq buzilishlarini yengishga yordam beradi: fonetik-fonemik nutq buzilishlaridan (ona tilining bir qator tovushlarini talaffuz qilishning buzilishi) og'ir nutq nuqsonlarigacha, masalan, nutqning umumiy rivojlanmaganligi (bolada nutqning buzilishi). ona tilining barcha tizimlari bir vaqtning o'zida: lug'at, grammatika va fonetika), duduqlanish (nutq apparati mushaklarining konvulsiv holati tufayli nutq ritmi va ravonligining buzilishi) va alaliya (nutqning etishmasligi). Ko'pincha nutq patologiyasi bo'lgan bolalar bir qator psixomotor funktsiyalarning rivojlanmaganligini boshdan kechiradilar: e'tibor, xotira umumiy motorika rivojlanmaganligi, harakatchanlik va barmoq harakatlarini muvofiqlashtirishdan qiynaladi. Ko’ruv idroki nuqsonlari bolada hissiy rivojlanishning kechikishiga, fazoda orientatsiya bilan bog'liq muammolarga olib keladi (masalan, u uzoq vaqt davomida asosiy ranglarning nomlarini eslay olmaydi: qizil, ko'k, sariq, yashil, qaerda qoldirganini aniqlashda. va uning o'ng qo'li qaysi ekanligini aniqlashga qiynaladi).
Fonematik eshtuvida buzilishlar mavjud bo’lgan bolalar o'qituvchining og'zaki shaklda berilgan topshirig'iga diqqatni jamlashda qiyinchiliklarga duch kelishadi; ritm va qofiya o’rtasidagi bog’liqlikni aniqlashda, bolada fonemik jarayonlarni shakllantirishda qiyinchiliklarga duch keladi. Shuni ta’kidlash joizki, nutqida nuqsonlari bo’lgan bolalar ko’pincha o’ziga xos shaxsiy xususiyatlari bilan farqlanadi. Bolalar orasida o’zlarini noqulay his qilishlari mumkin..Bunday bolalar tez charchaydilar, chalg’ishni boshlaydilar va shuning uchun o’quv materialini idrok etishni to’xtatadilar. Tez-tez kayfiyatning o’zgarishi, injiqlik yoki ko’z yosh to’kish kabi hissiy jarayonlar aynan shu nuqsonlari bilan bog’liq bo’lishi mumkin. Bunday holatlarni bartaraf etish uchun bizga logoritmika ham foyda beradi. Logoritmika bolada konsentratsiya refleksini shakllantirishga imkon beradi va bu ixtiyoriy diqqatni yanada rivojlantiradi. Logoritmika usullardan foydalanib, bolalarda nafas olish, nutq tezligi, ritmi, uning ifodaliligi kabi nutq ko’nikmalarni, musiqiy va didaktik o’yinlardan foydalangan holda artikulyatsiya, mimika va prosodikani qiziqarli tarzda rivojlantirish mumkin.

1.