Buxgalteriya hisobi schyotlari haqida tushuncha, ularni tuzilishi

Schyotning nomi: 5000-“Kassa”
K-t

Qoldiq: 150000		3)100000 4)15000
1) 120000 2) 2500
Debet oborot: 122500		Kredit oborot: 115000
Qoldiq: 76500

∑S₂A =150000+122500-115000= 157500
Demak, aktiv schyotlarda oy boshiga va oxiriga qoldiq hamda mablag‘larning ko‘payishi aktiv schyotning debet tomonda, mablag‘larning kamayishi esa aktiv schyotning kredit tomoniga yoziladi.
Passivlarni hisobga oluvchi schyotlarning tuzilish chizmasi

Schyot nomi:_________________________ D-t K-t
Xo‘jalik mablag‘lari manbaalarining va korxona majburiyatlarining kamayishlari	Xo‘jalik mablag‘lari manbaalarining hisobot davrining boshiga qoldig‘i
	Xo‘jalik mablag‘lari manbaalarining ko‘payishlari
Debet oborot	Kredit oborot
	Xo‘jalik mablag‘lari manbaalarining hisobot davrining oxiriga qoldig‘i

Chizmadan ko‘rinib turibdiki passiv schyotning kredit tomonida xo‘jalik mablag‘lari manbaalarining va korxona majburiyatlarining hisobot davrining boshiga va oxiriga qoldig‘i va ko‘payishlari, debet tomonida esa ularning kamayishlari aks ettiriladi.
Passiv schyotlarda oy oxiridagi qoldiqni topish uchun, oy boshidagi kredit qoldiq summasiga kredit oborot summasini qo‘shib, debet oborot summasi ayriladi. Buning matematik modulini quyidagi formula yordamida aks ettirishimiz mumkin:

∑S₂ P ═ ∑S₁P+∑CoP−∑DoP

Qayerda:

1. 
   ∑S₂ P - passiv schyotlarning hisobot davri oxiriga qoldig‘i summasi;
   
2. 
   ∑S₁P - passiv schyotlarning hisobot davri boshiga qodig‘i summasi;
   
3. 
   ∑DoP- passiv schyotlarning hisobot davridagi debet oboroti summasi;
   
4. 
   ∑CoP- passiv schyotlarning hisobot davridagi kredet oboroti summasi;
   

Passiv schyotlarda hisobot davri yozuvlarini amalga oshirish, oborot hisoblash va hisobot davrining oxiriga qoldiq topish tartibini quyidagi misolda ko‘rib chiqamiz. Faraz qilaylik “Qisqa muddatli bank krediti” schyotida oy boshiga 700000 so‘mlik qoldiq bor. Hisobot davri davomida bankning qisqa muddatli krediti bo‘yicha qarzdorlikning o‘zgarishiga doir quyidagi operatsiyalar amalga oshirilgan:

1. 
   Hisob kitob schyotdan qisqa muddatli bank krediti bo‘yicha qarzini uzish uchun 650000 so‘m pul o‘tkazib berildi.
   
2. 
   Hisob kitob schyotiga 1000000 qisqa muddatli bank krediti olindi.
   
3. 
   Hisob kitob schyotdan qisqa muddatli bank krediti bo‘yicha qarzini uzish uchun 400000 so‘m o‘tkazib berildi.
   

Ushbu operatsiyalarni “Bankning qisqa muddatli krediti” schyotida quyidagicha aks ettiramiz: