Buxgalteriya xisobining tavsiflanishi

Omborga tayyor mahsulotlarni qabul qilish. Tayyor mahsulotni ishlab chiqarishdan omborga topshirish uchun tayyor mahsulotni omborga topshirish yuk xati (nakladnaya) birlamchi hujjat sifatida qo’llaniladi (№ TM-18). Yuk xati topshiruvchi va oluvchining moddiy javobgar shaxslari tomonidan imzolanadi va mahsulot harakatini hisobga olish uchun buxgalteriyaga topshiriladi.
Bundan tashqari, mahsulotni ishlab chiqarishdan omborga topshirish uchun tsexlarda ikki nusxadan to’ldiradigan qabul qilish-topshirish yuk xatlari, dalolatnomalar, spetsifikatsiyalar yoki boshqa hujjatlar bilan berilishi mumkin. Yuk xati (nakladnaya)da har bir mahsulot turi bo’yicha miqdori, bir birlik mahsulotni hisob narxi va chiqargan mahsulot qiymatini hisob narxi bilan ko’rsatiladi. Yuk xati tsex-topshiruvchi, qabul qiluvchi ombor va texnik nazorat bo’limi vakillari tomonidan imzolanadi. Qabul qilish-topshirish yuk xatiga ishlab chiqargan mahsulot sifati haqida laboratoriya yoki texnik nazorat bo’limi xulosasi ilova qilinishi mumkin, yoki bu haqidagi belgi bevosita yuk xatiga ko’rsatiladi.
38 – Sotish (realizatsiya) jarayonining xisobi
Mulkchilikning turli shakllarida faoliyat ko‘rsatayotgan korxona va tashkilotlarning xo‘jalik faoliyatida realizatsiya (sotish) jarayoni asosiy jarayon hisoblanadi, chunki har qaysi mulkdor ishlab chiqarilgan mahsulotini sotishdangina daromad manbayini shakllantiradi.
Realizatsiya jarayonini to‘g‘ri tashkil qilish, birinchidan, bozor muvozanatiga o‘z ta’sirini o‘tkazsa, ikkinchidan, boshqa jarayonlar faoliyatining bir me’yorda olib borilishini ta’minlash uchun asos yaratadi. Bu jarayonda tejamkorlik, mahsulot sifati, talab va taklif, baho asosiy omillardan hisoblanib, har bir omil jarayon faoliyatiga o‘z ta’sirini o‘tkazib boradi.
Realizatsiya jarayonining yana bir o‘ziga xos xususiyati shundaki, bu jarayonda mahsulotni sotish va sotib olish baholari namoyon bo‘ladi.
Realizatsiya jarayoni quyidagi schotlarda o‘z ifodasini topadi:

„mahsulot (ish, xizmat)larni sotish“ schoti;

„davr xarajatlari“ schoti;
„olinadigan hisobvaraqlar“ schoti;
„foyda va zararlar“ schoti;
„budjetga to‘lovlar bo‘yicha qarzdorlik“ schoti.
39 - Xujjatlashtirish xakida tushuncha