Buxoro davlat pedagogika instituti n. A. Baxriyeva umumiy psixologiya

Psixik rivojlanishning revolyutsion o‘zgarishlari - bir yosh 
davridan ikkinchi yosh davriga o‘tishda inson xulq-atvori va 
psixikasida yuzaga keluvchi jadal hamda chuqur qayta qurishdir. 
Psixik rivojlanishning situativ o‘zgarishlari - inson xulq-atvori 
va psixikasida tashkil etilgan yoki maxsus tashkil etilmagan ta’lim-
tarbiya ta’siri ostida yuzaga keluvchi, ya’ni vaziyat bilan bog‘liq 
bo‘lgan o‘zgarishlar. 
Psixik rivojlanishning evolyutsion o‘zgarishlari - bir yosh 
davridan ikkinchi yosh davriga o‘tishda inson xulq-atvori va 
psixikasida sekinlik bilan amalga oshadigan, barqaror o‘zgarishlar. 
Psixologik yosh inson psixik rivojlanishi darajasini aks ettirib, 
ko‘pincha aqliy yosh deb ataladi. 
Reprezentativlik - tanlov guruhining o‘rganilayotgan sifatlar 
majmuini ishonchliligini va to‘g‘riligini ifodalovchi mezon. 
Rivojlanishning senzitiv davri - bir yosh davrida psixikaning 
muayyan tomonlari samarali rivojlanishi uchun optiral imkoniyatlar 
davri. 
Rivojlanishning omillari - bolaning psixikasi va xulq-atvori 
rivojlanishini belgilovchi omillar tizimi 
Rivojlanish sharoitlari - shaxsning shakllanishi bog‘liq bo‘lgan 
omillar. Rivojlanish shaioitlariga inson atrofidagi kishilar, ular 
orasidagi shaxslararo munosabat, moddiy va madaniy madaniyat 
predmetlari va boshqalar kiradi. 
Rivojlanishning harakatlantiruvchi kuchlari - insonda yuzaga 
keluvchi yangi ehtiyojlar bilan uni qondirish imkoniyatlari o‘rtasidagi 
ziddiyat. 
Rivojlanishning eng yaqin zonasi - murakkab vaziyatni hal 
etishda bolaning mustaqilligini hamda kattalar rahbarligida bajarilgan 
vazifa orasidagi farq. 
Sababiylik tamoyili bola shaxsi va ongida yangi sifatlarni hosil 
bo‘lishini ta’minlovchi barcha shart-sharoit va omillarni imkon qadar 
o‘rganishni talab qiladi. 
Senzitivlik - turli ta’sirga nisbatan sezgilarning tez va kuchli 
qo‘zg‘alishi. 

---

275