Buxoro davlat universiteti pedagogika fakulteti pedagogika va psixologiya ta

O‘z ustida ishlash, ya’ni o‘z shaxsiy xislatlarini anglab, doimiy ravishda o‘z qobiliyatlarini va shaxsiy fazilatlarini rivojlantirishga erishish.

Yutuqlarga yo‘nalganlik, ya’ni o‘z oldiga muayyan hayotiy maqsadlarni qo‘yish va albatta ularga erishishga hayotning asosiy omili sifatida yondashish xislati.

Ma’naviy qoniqish, ya’ni ma’naviy fazilatlar va ehtiyojlarni yoki har xil ijtimoiy talablar, rasm-rusumlardan ustun qo‘yish xususiyati.

O‘zlikni saqlash, ya’ni o‘z fikr va qarashlarini boshqa har qanday qarashlardan ajrata olish, ba’zan ustun qo‘yish, o‘zining betakrorligi va o‘ziga xosligini, mustaqilligini muhofaza etish.

Shu bilan birga, insonning turli hayotiy sohalarda faoliyat ko‘rsatib, ularda har xil ijtimoiy vazifalarni bajarishi nazarga olinganda , quyidagi 5 turdagi vositali qadriyatlar turkumini tashkil etadigan hayotiy sohalarni farq qilish mumkin:

1. 
   kasb-hunar olami;
   
2. 
   o‘quv-tarbiya sohasi;
   
3. 
   oilaviy hayot;
   
4. 
   ijtimoiy hayot;
   
5. 
   qiziqishlar olami;
   

Har bir inson ushbu hayotiy sohalarni u yoki bu tarzda tanlar ekan, bu tanlovda maqsadli qadriyatlar ham ma’lum darajada o‘z ifodasini topadi. Ya’ni muayyan hayotiy soha shaxsning qadriyatlariga qanchalik muvofiq kelsa, shaxs uchun shunchalik katta ahamiyatga ega bo‘ladi. Masalan, oilaga bo‘lgan hurmat, sadoqat, ishonch, oilaning moddiy ta’minoti yoki manaviy yetukligi uchun javobgarlik kabi hislarning aks ettirish uchun oilaviy hayotning naqadar ahamiyatga ega ekanligini ko‘rsatadi va h.
Shunday qilib, ushbu metodika bir tomondan, turli hayotiy sohalarda o‘z aksini topgan muayyan maqsadli qadriyatlarning ustivorligini aniqlasa, ikkinchi tomondan shaxsning yo‘nalish va aqidalariga bog‘liq bo‘lgan u yoki bu hayotiy sohaning shaxs uchun ahamiyatini o‘lchashga yordam beradi.
Qadriyatlar yo‘nalishlari savolnomasining tarjima etilgani, milliy muhitga moslashtirilgani, uning ishonchlilik darajasini tahlil etib, o‘zbek psixologlariga taqdim etilgani kasbga yo‘naltirish ishlarida to‘plangan chet eldagi ilg‘or tajribalar asosida amalga oshirilgan bo‘lib, Respublikamiz ta’lim tizimida bo‘layotgan inqilobiy o‘zgarishlarga ijobiy hissa bo‘lib qo‘shiladi, degan umiddamiz. Metodikaning shaxs yo‘nalganligi to‘g‘risida ancha mukammal, keng qamrovli ma’lumot berishini nazarga olib, uni maktab, o‘rta maxsus va oliy ta’lim psixologlariga tavsiya etish mumkin.