Buxoro davlat universiteti pedagogika instituti

 
1. Ular o‘ziga xos tushunchalarni ifodalab keladi: assalom-u 
aleykum, hormang, pish-pish (undov); taq-tuq, baka-bum (taqlid); 
albatta, ehtimol (modal). 
 
2. Qandaydir UGM atrofida birlasha olmaydi; 
 
3. Yasalish xususiyatiga ega emas; 
 
4. Shakl yasovchi qo‘shimchalarga ega emas. Bular shakl 
yasovchilarga ega bo‘lmasa-da, otga xos ko‘plik, egalik-kelishik 
hamda ismlarning kesimlik sjakllari–bogʻlamalarni. Modal turkumida 
unumsiz. 
 
5. GK ga ega emas, lekin otlashib otga xos kategorial 
qo‘shimchalarni qabul qiladi. Modal turkumida unumsiz. 
 
6. Alohida so‘z turkumlari otlashadi. Demak, egalik, kelishik 
qo‘shimchalarini qabul qilib turlanadi.
 
7. Alohida so‘z turkumi o‘z so‘rog‘iga ega emas. Lekin otlashsa 
otga xos so‘roqga javob bo‘ladi. Taqlidiy so‘z turkumi misolida 
ko‘rsak. M.: Momaqaldiroqning gumbur-gumburi eshitildi.(nimasi?), 
Belgi ifodalasa sifat: (shivir-shivir ovoz)ga va ravish (chak-chak 
tomyapti)ga xos so‘roqqa javob bo‘ladi. 
8. Alohida so‘z turkumi gapda ma’lum bir sintaktik vazifada 
kela oladi.
 
TAQLID SOʻZLAR
 
 
Narsalarning tovushiga va holatiga taqlidni bildirgan so‘zlar 
taqlid so‘zlar hisoblanadi. 
Talid so‘zlar atrof-borliqda ixtiyoriy va ixtiyorsiz yuzaga 
keladigan tovush hamda holatlarni nutqimizga ifodalanishidir. Hatto 
mazkur so‘z turkumi mustaqil so‘z turkumlari qatoriga kiritiladi 
(R.Sayfullayeva (v.b.). Hozirgi o‘zbek adabiy tili. Tosh.2009. „Fan va 
texnologiya“. 257-259-b.) 

---

195 
Morfologik xususiyatlari 
1. Tushuncha ifodalay oladi: chiq-chiq, lo’q-lo’q, pix-pix; 
 
2. So’roqqa javob bo’ladi: bidir-bidir ovoz, duv-duv 
gap(qanday?), alang-jalang, mo‘lt-mo‘lt qaramoq (qay tarzada?)
 
3. Shakliy tomoni bor. Quyiga qaralsin.
4. Otlashib, otga xos ko‘plik, egalik, kelishik shakllarini qabul 
qiladi. M.: Tiqir-tiqirlaringni to‘xtating.