Buyuk britaniyaning
Buyuk Britaniya xalqaro mehnat taqsimotida
Download 0.53 Mb. Pdf ko'rish
|
buyuk britaniyaning ijtimoiy-iqtisodiy taxlili (1)
|
Buyuk Britaniya xalqaro mehnat taqsimotida. Xalqaro mehnat taqsimlanishi
erkin iqtisodiy zonalar tashkil qilinishini va integratsion jarayonlar bilan bog’liq. Buyuk Britaniya ikkala jarayonda ham faol qatnashganligi sababli sanoat mahsuloti ishlab chiqaruvchi sifatida xalqaro mehnat taqsimotida qatnashadi. Buyuk Britaniyani xalqaro mehnat taqsimotidagi o’rnini aniqlashda uning raqobatdoshligi yordam beradi. Ushbu ko’rsatkich davlat texnologik, sanoat imkoniyatlaridan kelib chiqadi. Natijada strategik xomashyo, iste’mol mahsulotlari baholari taqqoslanadi. Raqobatbardoshlik bo’yicha Buyuk Britaniya Evropa Ittifoqi davlatlari o’rtasida salmoqli o’rinni egallaydi. Buyuk Britaniya, yetakchi tijoratchi davlat va moliyaviy markaz, G’arbiy Evropaning trillion dollarlik iqtisodiyotga ega beshlikning biri. O’tgan yigirma yillikda, hukumat ijtimoiy egalik qilishni qisqartirdi va ijtimoiy farovonlikning yuksalishiga ega bo’ldi. Qishloq ho’jaligi intensive o’shishga ega, yuqori darajada 20 mexanizatsiyalashtirilgan va ijtimoiy farovonlikning Evropa standartlari bo’yicha samarali, taxminan 60 % oziq – ovqat ishlab chiqarish uchun 2 % dan kamroq ishchi kuchi sarflanadi. Buyuk Britaniya katta miqdorda ko’mir, tabiiy gaz va neft resurslariga ega, ammo neft va tabiiy gaz zahiralari tanazzulga uchramoqda va 2005 yil Buyuk Britaniya energiya importyo’ri bo’ldi. Energiya sanoati hozirda YaIM ning taxminan 4 % ini tashkil qiladi. Hizmat ko’rsatish, jamg’armalar, sug’urta va biznes YaIM da juda katta mutanosiblikda hisobga olinadi, muhim sanoat inqirozi davom etayotgan paytda, 1992 yildagi pasayish paydo bo’lganligi sababli juda uzoq muddatni rivojlantirish Buyuk Britaniya iqtisodiyotini egalladi. G’arbiy Evropaning muhim yuksalish mobaynida glabal iqtisodiy sinish, pasayish kredit va uy narxlarining tushishi, nima bo’lmasin 2008 yilning oxirgi yarmida pasayishni e’lon qildi.va BROWN hukumatini undadi iqtisodiyotni rag’batlantirishni amalga oshirishga va moliyaviy bozorlarni barqaror qilishga. Bu quyidagilardan iborat: - qisman milliy jamg’arish sistemasi - soliqlarni qisqartirish - ommaviy sector qoidalarini vaqtincha to’xtatish - ilg’or loyihalarni olib kelish Angliya banki Evropa Markaziy banki bilan narxlar harakatini moslashtirdi, ammo Buyuk Britaniya Evropa iqtisodiyoti va Monetar birlashmadan tashqaridan ekanini angladi va fikrlar yig’indisi shuni ko’rsatadiki, aksariyat britanlar evroni qo’shishga qarshiliklarini. Mamlakat milliy iqtisodiyotining holatini aks etuvchi asosiy indikator – bu Yalpi ichki mahsulot hisoblanadi. Yalpi ichki mahsulot yalpi iste’mol hajmi, davlat harajatlari, eksport va investitdiyalar indeksining 2/3 qismini tashkil qiladi. Yalpi ichki mahsulot o’shishi mamlakat iqtisodiyotining o’shishini ta’minlaydi, bundan tashqari milliy valyuta qursini oshiradi. Hozirgi kunda yalpi ichki mahsulot Buyuk Britaniyada pasayishi kuzatilmoqda. 2008 yilning ma’lumotiga ko’ra 2008 yil III chorakka qaraganda 2008 yil IV-chorakda yalpi ichki mahsulot 1.5 % ga kamaydi. Umumiy yillik hisob-kitoblarga qaraganda 2007 yilning yalpi ichki mahsulot ko’rsatkichi 2008 yilda 1.9 % ga kamaydi. |
