Buyuk britaniyaning

Kapitalning xalaqaro harakati va texnologiyalar almashinuvi.
Uzoq vaqt mobaynida Buyuk Britaniya valyutasi xalqaro valyuta bozorida yetakchi 
o’rinni egallab kelgan. Keyingi bir necha o’n yillar mobaynida bu o’rinni dollar bilan 
bo’lishib keldi. Yetakchi o’rinni egallash xohishi Londonni funtdan voz kechib dollarni 
qabul qilib Yevropa Ittifoqiga kirishni xohlamasligiga sabab bo’ladi. 1999-2000 yillarda 
Buyuk Britaniya investitsiya jalb qilish bo’yicha rivojlangan mamlakatlar o’rtasida 2-
o’rinni egallagan edi va yana 2005 yil 1-o’ringa chiqdi. 
Buyuk Britaniya banklari bugungi kunda mablag’ va moliya bozorlarida XXI 
asrning bir necha 10 yillaridagidek muhim rol o’ynamasada, London Nyu-Yorkdan 
keyingi yirik moliya markazi bo’lib qoladi. Bugungi kunda iqtisodni tartibga solish va 
bank tizimining iqtisodiy erkinligi tizimi bo’yicha Buyuk Britaniya Singapur, Yangi 

---

14
Zenlandiya, Amerika Qo’shma Shtatlari, Shetsariya va Malayziyadan so’ng 6-o’rinni 
egallaydi. Pul bozorining eng qulay infrastrukturasiga ega bo’lgan Buyuk Britaniya pul 
aylanmasi bo’yicha Evropaninig pul va mablag’lar bozorlarida etakchi o’rinni egallaydi. 
Chet el banklari hisobi bo’yicha London 1-o’rinni egallaydi. Operatsiya sonining hajmi 
bo’yicha Nyu-York va Tokiodan keyingi Londonning fond birjasi 3-o’rinni egallaydi. 
London capital bozoriga chet el aksiyalarining oldi-sotdisining60 % i to’gri keladi. 
Buyuk Britaniyaning asosiy hususiyatlaridan biri bu Britaniya moliya sektorining 
ho’jalik quvvati, milliy iqtisodiyotining potensialidan ancha yuksakligidir. 
Bugungi Buyuk Britaniyaninig texnologiya almashishdan maqsadi nafaqat 
iqtisodiy tomondan, balki siyosiy jihatdan ham yutish xohishi borligi. 2006 yil martda 
Buyuk Britaniya, Germaniya, Fransiya davlatlari Eronga yader qurolini tarqatmaslik va 
to’yintirilgan uran bilan bog’liq bo’lgan dasturdan voz kechishi to’grisidagi qo’shimcha 
bayonnoma evaziga texnologiyalarni almashish bo’yicha hamkorlik qilishni va’da 
qilishdi. So’z ketayotgan qo’shimcha bayonnoma bo’yicha, atom energiyasi xalqaro 
agentligi inspectorlari yadro ob’ektlarida tekshiruvlar o’tkazishlari ko’zda tutilgan edi. 
Eron prizidenti Muhammad Xotamiy bu masala yuzasidan tezda muzokalar 
o’tkazishga va’da berdi. Biroq bu taklif Amerika Qo’shma Shtatlari tomonidan keskin 
harakat qilishga undadi. Diplamatlarning aytishicha, amerika ma’muriyati Evropa 
davlatlarini bu xatni yubormaslikka bir necha marta urinishlari samara bermadi. Siyosat, 
iqtisodiyot va milliy havfsizlik uyg’unlashuvi bugungi kunda ko’pgina rivojlangan 
davlatlarga xos hususiyat. Bu borasidagi muzokaralar ko’pincha yo hamkorlikka, yo 
qarama – qarshilikka olib keladi. Davlatlar xalqaro capital va texnoligiyalar hamda 
mehnat bozorida musobaqalashdilar.