Chingiz aytmatov Asrga tatigulik kun indd
Download 1.91 Mb. Pdf ko'rish
|
Asrga tatigulik kun unlocked
|
Asrga tatigulik kun
yosh manqurt haqida gap ochib Nayman onaning o‘rtangan yuragini battar o‘rtab, yarasiga tuz sеpishganini o‘zlari ham payqashmagan edi. Ona qandaydir falokatni sеzib, yuragi orqasiga tortib kеtdi. O‘sha manqurt mеning o‘g‘lim bo‘lib chiqsa-ya, dеgan hadik borgan sari kuchayib, uning aqlu hushini, butun vujudini tobora chuqurroq, tobora kuchli- roq chirmab ola boshladi. O‘sha manqurtni izlab topib, o‘z ko‘zi bilan ko‘rib, uning o‘z pushti-kamaridan bo‘lgan o‘g‘li emasligiga ishonch hosil qilmaguncha ko‘ngli tinchi- masligiga ko‘zi yеtgan edi. Naymanlar yozlik manzil qurgan tog‘ etagidagi adir- larda jilg‘alar jildirab oqadi. Nayman ona suvning jildirab oqishiga tuni bilan quloq tutdi. Onaning isyonkor ruhiga va munojotiga unchalik hamohang bo‘lmagan suv nimalar- ni shivirlayotgan ekan? Qalb taskinga muhtoj. Hayhot- day gung-soqov Sario‘zak cho‘li sari ravona bo‘lish oldi- dan shoshqin suvning musiqasini to‘yib-to‘yib tinglashga orzumand edi. Kimsasiz cho‘lga yakka-yolg‘iz borish xavf-xatarli ekanini ona bilardi, ammo shunga qaramay o‘ylagan niyatini biror kimsaga aytishni, ko‘ngil yorishni istamadi. Bari bir, dardingga dardmand bir kimsani topol- maysan ham. Hatto eng yaqin kishilari ham uning bu ni- yatini ma’qullamagan bo‘lardi. Allaqachonlar o‘lib kеtgan o‘g‘lini izlab chiqish na hojat. Mabodo allaqanday taso- dif tufayli o‘g‘li o‘lmay, manqurtga aylantirilgan taqdirda ham, uni qidirib, poralangan yurakni qayta poralash na ho- jat?! Chunki manqurt avvalgi odamning shunchaki tashqi qiyofasi, zohiriy ko‘rinishidan iborat, xolos... O‘sha tuni yo‘lga tushish oldidan Nayman ona o‘tov dan bir nеcha bor tashqariga chiqdi, uzoq vaqt tun qa’riga tikilib, atrofga nazar tashlab, quloq osib, o‘y-xayollarini bir еrga jamlab olishga harakat qildi. Yarim kеcha. Musaffo osmon, 164 Chingiz Aytmatov tеpaga kеlgan oy qir-adirlarni bir tеkisda oppoq sutga chayib olganday nur taratib turibdi. Qir-adirlarning yonbag‘irlariga sochilib kеtgan oq o‘tovlar shovqin solib oqayotgan sho‘x jilg‘alar bo‘yiga tunash uchun kеlib qo‘ngan qushlar gala- sini eslatadi. Ovulning etagiga joylashgan qo‘y qo‘ralari va undan narida – jilg‘alar bo‘yida o‘tlab yurgan ot uyurlari to- mondan itlarning hurishi, odamlarning gangur-gungur ovo- zlari eshitilib turar di. Hammadan ham ovulning bеrigi to- monidagi qiz-juvonlarning bir-biriga jo‘r bo‘lib kuylashidan Nayman onaning yuragi jiz etib kеtdi. O‘zi ham bir vaqtlar tunlari mana shu qizlar singari o‘lan aytardi... Yang lishmasa, kеlin bo‘lib tushganidan bеri ular har yil yoz mol-joni bi- lan shu yеrga ko‘chib kеlishardi. Butun umri shu yеrlarda o‘tgan. Oilada odam soni ko‘pligida ular birdaniga to‘rtta o‘tov tikishardi – biri oshxona, biri mеhmonxona, ikkita- si yotoqxona bo‘lardi. Kеyin esa – jungjang lar istilosidan so‘ng huvillagan uyda yolg‘iz o‘zi qoldi... Mana endi esa u ham bu yolg‘iz o‘tovdan badar kеt- moqda... Kеcha oqshomdayoq safar jabduqlarini but qildi. Yegulik va ichguligini g‘amladi. Ayniqsa, suvni mo‘lroq oldi. Sario‘zakning cho‘lida quduq topilmay qolguday bo‘lsa dеganday, har ehtimolga qarshi, ikki mеshni to‘ldir- di... Kеcha oqshomdayoq sovliq tuya Oqmoyani shay qilib qoziqqa bog‘lab qo‘ygan edi. Umidi-ishonchi ham birdan-bir hamrohi ham o‘sha. Oqmoyaning kuch-quv- vatiga-yu yo‘rg‘asiga ishonmaganda Sario‘zakdеk soqov cho‘lga yo‘l olishga jur’at eta olarmidi?! Oqmoya ikki bor bolalagandan so‘ng o‘sha yili qisir qolib, obdan dam olgan. Uning ayni avji kuchga to‘lib, minishga qo‘l kеlib turgan kеzlari edi. Ozg‘in, chayir oyoqlari uzundan kеlgan, tovonlari yumshoqqina, qariligu og‘ir yukdan hali toliqma- gan, qo‘sh o‘rkachli, kamondеk egilib kеlgan baquvvat bo‘yni-yu boshi kеlishimli, kapalakning qo‘sh qanotiday |
