Chirchiq davlat pedagogika universiteti matematika o’qitish metodikasi yo’nalishi 19/2-guruh talabasi mirzayev diyorjonning matematika tarixi fanidan yakuniynazorat ishi

CHIRCHIQ DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI MATEMATIKA O’QITISH METODIKASI yo’nalishi 19/2-guruh talabasi MIRZAYEV DIYORJONNING MATEMATIKA TARIXI fanidan YAKUNIYNAZORAT ISHI

11-VARIANT MAVZU:Eramizdan avvalgi VI asrdan to V asrgacha Yunon-Rim matematikasi REJA(NAZORAT SAVOLLARI)

REJA:

1-§. Yunon matematikasi.......................................................................

2-§. Yunon matematikasida asosiy uch muammoning hal qilinishi.........................................................................................................

3-§. Yunon matematikasini deduktiv fan sifatida shakllanishi. Evklidning «Boshlanғichlari»................................................................................

Eramizdan avvalgi VI asrga kelib o’retsiyada kuchli quldorlik davlati (davlat - shaharlar -polislar) vujudga keladi. Tarixiy yodgorliklar o’retsiya davlatlarida texnika, fan va madaniyat yuqori darajada rivojlanganligidan dalolat beradi. Yirik quldorlik davlatlarining birlashmasi bo’lgan o’retsiyada Milet, Korinf, Afina; Italiyada Sirakuza, Sitsilia, Rim va boshqalar mustahkamlanib, boyib asosiy shaharlarga aylandi. Bu davrga kelib matematika dastlab ioniylar (ioniyskaya) - VII - VI (e.o.), so’ng VI - V (e.o) asrlarda pifagoriylar, keyinroq esa V(e.o) asrlarda afina maktablari vujudga keldi. Bu maktablarda asosan tabiyot va filosofiya masalalari bilan quldorlar va boy savdogarlar shug’ullanishgan. Bu davr matematikasida arifmetik hisoblashlar, geometrik o’lchashlar va yasashlar asosiy rolini yo’qotmagan bo’lib, ular asta - sekinlik bilan matematikaning u yoki bu bo’limlariga gruppalana boshladi. Agarda sharq matematikasi asosan “qanday?” degan savolga javob bergan bo’lsa, grek matematikasi esa bunga qo’shimcha “nima uchun ?” degan ilmiy savolga javob berishga harakat qilgan

• Eramizdan avvalgi VI asrga kelib o’retsiyada kuchli quldorlik davlati (davlat - shaharlar -polislar) vujudga keladi. Tarixiy yodgorliklar o’retsiya davlatlarida texnika, fan va madaniyat yuqori darajada rivojlanganligidan dalolat beradi. Yirik quldorlik davlatlarining birlashmasi bo’lgan o’retsiyada Milet, Korinf, Afina; Italiyada Sirakuza, Sitsilia, Rim va boshqalar mustahkamlanib, boyib asosiy shaharlarga aylandi. Bu davrga kelib matematika dastlab ioniylar (ioniyskaya) - VII - VI (e.o.), so’ng VI - V (e.o) asrlarda pifagoriylar, keyinroq esa V(e.o) asrlarda afina maktablari vujudga keldi. Bu maktablarda asosan tabiyot va filosofiya masalalari bilan quldorlar va boy savdogarlar shug’ullanishgan. Bu davr matematikasida arifmetik hisoblashlar, geometrik o’lchashlar va yasashlar asosiy rolini yo’qotmagan bo’lib, ular asta - sekinlik bilan matematikaning u yoki bu bo’limlariga gruppalana boshladi. Agarda sharq matematikasi asosan “qanday?” degan savolga javob bergan bo’lsa, grek matematikasi esa bunga qo’shimcha “nima uchun ?” degan ilmiy savolga javob berishga harakat qilgan