Ctzbekiston respubl1kasi oliy va o rta m axsus ta 'lim vazirl1g I

tayanch tushunchalami
 
izohlang: folklor, xalq og‘zaki 
poetik ijodi, el adabiyoti, xalq adabiyoti, og‘zaki ijod, anim izm , 
totem izm , fetishizm, og‘zakilik, jam oa ijodi, an ’ana, variant, versiya, 
ijodiy m etod, folklorshunoslik, folklorizmlar, kult, tur, janr.
21.Tubandagi 
testlardan to ‘g ‘ri javoblarni
 
aniqlang:
1) Qaysi qatorda folklorga xos xususiyat no to ‘g‘ri sanalgan?
A) Folklor — jam o a ijodi.
V) Folklor — og‘zaki ijod.
S) Folklorning ijodkori — xalq.
D ) A n ’anaviylik — folklorning yashash tarzi.
E) K atta-yu kichik folklor janrlari versiyada keng tarqalgandir.
2. 
«Folklor» atam asi o ‘zbek folklorshunosligiga kim tom onidan 
va qacho n olib kirilgan?
A) H o di Z arif to m onidan, 1935-yilda.
V) Sh.Rajabiy tom o nidan , 1934-yilda.
S) H .Z a rif tom o n id an , 1939-yilda.
D ) H .Z a rif va Sh.Rajabiylar tom onidan, 1935-yilda.
E) T.M irzayev tom onidan, 1968-yilda.

---

3 . Folklom i fan sifatida o ‘rganish qachon va qayerda boshlangan? 
A ) Angliyada, XVII asming 2-yarmida.
V ) Rossiyada, XVIII asming 2-yarmida.
S ) Rossiyada, XIX asrning 2-yarmida.
D ) Amerikada, XX asrning 1-choragida.
E ) Fransiyada, XVII asming I-choragida.
4-. Folklorshunoslik nim adan boshianadi?
Л ) Folklor namunalarini yozib olishdan.
V ) Folklor matnshunosligidan.
S ) Ilmiy ekspeditsiya tashkil etishdan.
D ) Folklor asarini tadqiq etishdan.
E ) T o‘g‘ri javob yo‘q.
5 . 0 ‘zbek xalq og‘zaki ijodiga folkloristik maqsadlarda qiziqish, 
u larn i yozib olish va o‘rganish ishlari qachondan boshlangan?
A ) XX asrning 20-yillaridan.
V ) XX asrning 30-yillaridan.
S ) XX asrning 40-yillaridan.
D ) XX asm ing 50-60 yillaridan.
E ) XIX asrning II yarmidan.
6 . Islom shoir Nazar o ‘g‘li bilan uzoq yillar davom ida ish olib 
borgan folklorshunos kim?
A.) H odi Zarif.
V ) Sharif Rizo.
D ) Buyuk Karimov.
S ) M ansur Afzalov.
E ) T. Mirzayev.
7 . 0 ‘zbek xalq ertakchiligi va ertakchilari haqidagi dastlabki 
kuzatishlam i olib borgan olim kim edi?
A ) Buyuk Karimov.
V ) M ansur Afzalov.
D ) Komil Imomov.
S ) H odi Zarif.
E ) G '.Jalolov.

---

8. V .M .Jirm unskiy va H .T. Zarifov yaratgan « 0 ‘z b e k xalq 
q ahram onlik eposi» kitobi necha bobdan iborat?
A) 2 bobdan.
V) 3 bobdan.
D ) 5 bobdan.
S) 4 bobdan.
E) 6 bobdan.
9. « 0 ‘zbek xalq ijodi» ko‘p tom ligini nashr etish q ach o n d an
boshlandi?
A) 1960-yildan.
V) 1964-yildan.
D) 1967-yildan.
S) 1965-yildan.
E) 1970-yildan.
10. Folklor asarlarida hajviy yo‘nalishni maxsus tad q iq etgan 
olim kim?
A) M.Qodirov.
V) H.Razzoqov.
D) M.Alaviya 
S) K.lm om ov.
E) B.Sarimsoqov.
11. 0 ‘zbek urug‘larining ota-bobolari qaysi hayvonlarni o ‘ziga 
to tem (him oyachi) deb sanab kelgan.
A) lio n va h o ‘kizni.
V) Ot va itni.
D ) Bo‘ri va ilonni.
S) Ot va b o ‘rini.
E) Tuya va h o ‘kizni.
12. Q adim gi 0 ‘rta Osiyo xalqlariga oid qo‘shiq va tenm alam ing 
nam u nalari saqlanib qolgan asar nom ini toping?
A) «Avesto».
V) «D evonu lug‘otit turk».
D ) «Y atim atut-dahr».
S) «Boburnoma».
E) «Tarixi Buxoro».

---

13. Folklorning eng qadimgi janrlari qaysilar?
A) Ertak, doston, qo‘shiq.
V) Lof, latifa, naql.
D) K inna, topishmoq, doston.
E)Askiya,qo‘shiq, og'zaki dram a.
S) Mif, afsona, ertak.
14. M o‘g‘ul bosqinchilarining istilolari tasvirlangan asar qaysi 
qatorda to ‘g‘ri ko‘rsatilgan?
A) «Oychinor» dostonida.
V) «Guldursun» rivoyatida.
D) «Tulumbiy» dostonida.
S) «Oysuluv» dostonida.
E) «M uqanna» afsonasida.
15. 0 ‘zbek folklorigagina xos b o ‘lgan ja n rla r qaysi qatorda 
ko‘rsatilgan?
A) D oston, latifa.
V) Naql, rivoyat.
D ) Lof, askiya.
S) Og‘zaki drama, lof.
E) Latifa, naql.
16. F o lk lo r ja n rla rid a n q a y s ila rin in g ijro si p ro fse ssio n a l 
tayyorgarlikni taqozo etadi?
A) D oston, ertak, askiya.
V) Topishm oq, ertak, rivoyat.
D) Askiya, afsona, rivoyat.
S) Q o‘shiq, doston, terma.
E) Lof, latifa, qo‘shiq.
17. Qaysi xalq shoiri mardikorlikda b o ‘lib, o ‘z taassurotlari asosida 
doston yaratgan?
A) Islom shoir.
V) Fozil shoir.
D ) P o‘lkan shoir.
S) Ergash Jumanbulbul o ‘g‘li.
E) N urm on Abduvoy o ‘g‘li.

---

18. 0 ‘zbek folkloridagi dram atik janrlar qaysilar?
A) Lof, term a, о ‘lan.
V) O g‘zaki dram a, askiya, lof.
S) Q o ‘g‘irchoq teatri, yor-yor, lapar.
D) Latifa, naql. doston.
E) K inna, badik, afsun.
19. Kuylab va raqsga tushib ijro etiladigan folklor janri qaysi?
A) Q o ‘shiq.
V) Lapar.
D) Term a.
S) O 'lan.
E) D oston.
20. Qaysi janrlar jam oa ijrosida kuylanadi?
A) Y or-yor, o ‘lan.
V) Tarixiy qo‘shiq, lapar.
D) 0 ‘rim q o ‘shiqlari, doston.
S) K elin salom, q o ‘shiq.
E) T erm a, lapar.
21. H ozirgi biror ja n r bilan munosabatga kirisholmaydigan, so‘nib 
ketgan jan rlar ko‘rsatilgan javobni belgilang:
A) Q o‘shiq, doston.
V) K inna, term a.
D ) Lapar, o ‘lan.
S) Badik, «Sust xotin».
E) Y or-yor, kelin salom.
M ustaqil o ‘qish uchun adabiyotlar:
1. A bduolim Ergash o ‘g ‘li. Alpomishni alp bilar / / M .M urodov 
haqida. Q arshi, «Nasaf» nashriyoti, 1998.
2. Avesto. Asqar M ahkam taijim asi. Т., 2001.
3. «Avesto» va uning insoniyat taraqqiyotidagi o ‘m i. Т., 2001.
4. A lpom ish. T.M irzayev tayyorlagan akademik nashr. Т., 1999.
5. «Alpomish» dostoni va ja h o n xalqlari epik ijodiyoti. Т., 2001.
6. А н и к и н В .П .Р усско е устное народное творчество Г.Г

---

У чебник М.: «Высшая школа», 2001.
7. Gorkiy М. Adabiyot haqida. Т.: 0 ‘zadabiynashr, 1962.
8. Гусев В.Е. Эстетика фольклора. Л.: «Наука». 1987.
9. J o ‘rayev М. 0 ‘zbek folklorshunosligi m aktabi va uning 
taraqqiyoti.- 0 ‘zbek tili va adabiyoti, 2004, 1-son, 9-15 —b.
10. Зуева T.B., Кирдан Б.П .Русский фольклор / / Учебник для 
студентов и преподавателей—филологов. М.: Изд.во «Ф линта- 
Наука», 2002.
11. Izzat Sulton. Adabiyot nazariyasi. Т.: « 0 ‘qituvchi», 1980.
12. Imomov К., Mirzayev Т., Sarimsoqov В., Safarov О. 0 ‘zbek 
xalq og‘zaki poetik ijodi / / Darslik. Т.: « 0 ‘qituvchi», 1990.
13. Mirzayev Т., Hodi Z arif / / Adabiy portret. T. 1967. Yana: 
Xalq baxshilarining epik repertuari. Т.: «F an», 1979; 0 ‘zbek 
folkloristikasining taraqqiyot tarixidan. —0 ‘zbek tili va adabiyoti, 
1972, 24-32-b. Yana: Folklorshunosligimiz ufqlari va vazifalari. — 
0 ‘zbektili va adabiyoti, 1987, 3-son, 3-12-b. Yana: Folklor b o ‘limi.- 
0 ‘zbek tili va adabiyoti, 2004, I - son, 3-9-b.
14. Mirzayev Т., Sarimsoqov B. D oston, uning turlari va tarixiy 
taraqqiyoti / / 0 ‘zbek folklorining epik janrlari Т., 1981, 28-42-b.
15. Mirzayev Т., Safarov O., 0 ‘rayeva D. 0 ‘zbek xalq og‘zaki 
ijodi xrestomatiyasi. 0 ‘quv qoMlanma. —Т.: «Aloqachi», 2008.
16. Пропп В.Я. Принципы классификации фольклорных жанров// 
Фольклор и действительность М., 1976.
17. Sarimsoqov V. 0 ‘zbek folklorining janrlar sostavi. / / 0 ‘zbek 
folklori ocherklari. Uch tomlik. 1-tom. Т.: «Fan», 1988.
18. Safarov O. Alisher Navoiy-folklorshunos. — 0 ‘zbekistonda 
ijtimoiy fanlar. 1991, 7-son, 37-45-b.; T o ‘ra Mirzayev / / Adabiy 
portret. Toshkent, 2006.
19. Fitrat. Adabiyot qoidalari. Т.: « 0 ‘qituvchi», 1995.
20. Shoabdurahmonov Sh. Folklorshunosning kamoloti. — O 'zbek 
tili va adabiyoti, 1987, 74-75-b.
21. O 'zbek folklorining tarixiy taraqqiyoti / / 0 ‘zbek folklori 
ocherklari. 3 tomlik, 1-tom, Т., 1988, 25-63-b.
22. Qodirova M. Muzayyana Alaviya / / Adabiy portret. T .:G ‘A SN . 
1965.
23. Hodi Zarif. 0 ‘zbek sovet folkloristikasi tarixidan. — ICitobda: 
0 ‘zbek sovet folklori masalalari. Т.: «Fan», 1970, 218-281 -b.

---