D. A. Nabiyeva, H. R. Zokirova O‘zbek tili fonetikasi

Tayanch termin va iboralar 
 
Singarmonizm, palatal garmoniya, labial garmoniya, artikulyatsion qulaylik, 
umlaut, pertseptiv funksiya, deliminativ funksiya, tovushlarning moslashishi, 
tovushlar uyg‘unligi, muvozanat, variant,jaranglilik va jarangsizlik, til oldilik va til 
orqalik, yumshoq varianti, qattiq varianti.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

97 
 
GLOSSARIY 
Aferezis ham xuddi eliziya kabi sandhi holatda hosil bo‘lgan ikkita qator 
unlidan birining reduktsiyalaiishidir. Sandhi holatda bir yerda keluvchi ikkita har xil 
unlidan birinchisining reduktsiyalanib, o‘z artikulyatsiyasini yo‘qotishi eliziya bo‘lsa, 
xuddi shunday sharoitda ikkinchi unlining reduktsiyalanishi aferezis sanaladi. 
Masalan, narsava b. 
Aksentema - urg‘u. 
Allofroniya (yun. allo “boshqacha”, tronos “o‘ylamoq, sezmoq”) – 1) ziddiyat, 
qarama – qarshilik; 2) lisoniy birliklardagi har qanday siljishlar lisoniy birlik va 
uning ma’nolari o‘rtasidagi o‘zgarishlar mantiqdagi ziddiyat terminini lingvistik 
korrolyati. Masalan, besoqol, soqolsiz ma’nosi bilan birga “bachcha” ma’nosini ham 
ifodalaydi. Metafora, metonimiya, aksyumoron, enontiosemiya kabilar A.ning 
ko‘rinishlaridir. 
Antropofonik - akustik-artikulyatsion xususiyatlarining oddiy umumlashmasi. 
Apakopa - fors-tojik hamda rus tili orqali o‘tgan bir qator olinmalarning oxirgi 
bo‘g‘inida ikki va undan ortiq undoshlar qator kelishlari mumkin. Lekin bir bo‘g‘inda 
kelgan bu undoshlar og‘zaki nutqda turkiy tillarning fonetik qonuniyatlariga 
moslashtiriladi va bir undosh tushirib qoldiriladi. Masalan, go‘sht-go‘sh, g‘isht-g’ish, 
barg-bak, vaqt-vaq va boshq.)