D tojiboyeva, A. Yo‘ldoshev maxsus fanlarni o'qitish metodikasi

а) Kishilarning ehtiyoji miqdoran o‘sib boradi. Bu, bir tomon­dan aholi sonining ko‘payib borishi bilan bogiiq bo‘lsa, ikkinchi tomondan, iste’molning ko‘payishi bilan bog'liq. Masalan, O'zbekistonda aholi soni 1990-yilga nisbatan hozirgi paytga kelib, 1,2 marta ko‘paydi. Agar individual ehtiyoj o‘zgarmadi, deb hisoblaganimizda ham, jamiyat miqyosida ehtiyojlar 1,2 martaga ortgan. Masalan, har 100 oilaga to‘g‘ri keladigan yengil avtomobil- lar soni 1,3 martaga ko'paydi. Demak, avtomobillardan foydalanish bilan bogiiq ehtiyojlarimiz ham shunchaga ko'paydi.
б) Ehtiyojlar ko‘payar ekan uning tarkibi o‘zgarib boradi. Ay­rim ehtiyojlar yo‘qolib, o‘rniga yangisi paydo bo'Iadi. Lekin yo'qolib ketadigan ehtiyojlarga qaraganda yangi vujudga keladi- ganlari ko‘p bo'Iadi. Ishlab chiqarishning o'zi ehtiyojlarning o'sishiga, ular tarkibini o'zgarishiga katta ta’sir ko'rsatadi. Masalan, XX asming 40-yillarida odamlar televizor nima ekanini bilishma- gan. Hozirgi paytda har bir xonadonda, ayrim xonadonlarda esa ikki-uchtadan televizor bor.
Demak, ehtiyojlar borgan sari tarkiban yangilanib, ko'payib si- fat jihatdan o'zgarib boradi.
Birinchidan, ishlab chiqarish orqali turli ne’matlar yaratiladi va shu ne’matlarga bo'lgan ehtiyojlarni qondirishga imkon yaratiladi. Ehtiyojni qondirilishi o'z navbatida yangi ehtiyojlarni vujudga kelti- radi. Masalan, avtomobil sotib olib ehtiyojni qondirilishi o'z navbatida qator yangi ehtiyojlarni keltirib chiqaradi. Ya’ni mashina turadigan joy, yonilg'i, ehtiyot qismlar kerak, sug'urtaga ehtiyoj seziladi.
Ikkinchidan, fan-texnika taraqqiyotining tezlashuvi, aholi tur- mush tarzi ham ehtiyojlarni tubdan o'zgartiradi. Yangi ixtiro qilin­gan texnikani ishlab chiqarish, ularga ehtiyojni vujudga keltiradi. Ularni odamlar sotib olishga harakat qiladilar. Bunga kir yuvish mashinasi, video magnitafon va boshqalaraing ixtiro qilinishini mi- sol qilib ko'rsatish mumkin.
Uchinchidan, ishlab chiqarish maishiy hayotni yaxshilaydi. Od- diygina misol. (btidoiy odamlarning ovqat tayyorlashi bilan hozirgi zamon ovqat'tayyorlash texnologiyasi tubdan farq qiladi.




Ishlab chiqarish ehtiyojlarni shakllantirar ekan, o‘z navbatida ehtiyojlar ham ishlab chiqarishga ta’sir etadi:

1. 
   Ehtiyojlar yaratuvchanlik faoliyati kengaytirishga sabab bo'Iadi.
   
2. 
   Inson ehtiyojlarining miqdor va sifat jihatdan tez o'zgarishi ishlab chiqarishni unga moslashishiga undaydi.
   
3. 
   Ehtiyojlar avangardlik rolini o'ynaydi, pastdan yuqoriga inti-
   

ladi.