Butun iqtisodiyot tarixini ma’lum ma’noda ehtiyojlarning shakl- lanishi tarixi tarzida tasawur etish mumkin. Hozirgi zamon sivili- zatsiyasi darajasiga, ehtiyojlar va ishlab chiqarishning bir-biriga ta’siri asosida erishilgan.
Jamiyatning ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyoti ehtiyojlarning yuksalib borishi qonunida o'z ifodasini topadi. Bu qonun ishlab chiqarish va madaniyatning rivojlanishi bilan inson ehtiyojlarining yuksalib borishini, uning miqdoran o‘sib, tarkiban yangilanib borishini ifodalaydi.
Bu qonun ishlab chiqarish bilan ehtiyojlar o'rtasida bog'lanish- lar mavjudligini va bunday munosabat barqaror, doimo bo‘lishini ko'rsatadi. Ehtiyojlar cheksizligi ko'proq, ijtimoiy - ma’naviy za- ruratlarga taalluqlidir.
Adam Smit «ovqatga intilish har bir odamda kishi oshqozonini kichik sig'imi bilan cheklanadi, lekin qulayliklarga hamda uy-joy, kiyim-kechak, uy sharoiti va anjomlarni bezashga intilish aftidan cheksiz yoki muayyan chegaralarga ega bo'lmasa kerak» deb ta’kidlagan. Komfort (qulaylik) umuman tugamaydigan cheksiz narsa, degan Gegel.
Ehtiyojlar o'zgarishini o'rganishda statistika iste’mol tovarlarini asosan uch guruhga bo'Iadi:
oziq - ovqat mahsulotlari;
nooziq - ovqat tovarlari;
uzoq muddat foydalaniladigan tovarlar.
Ehtiyojlar qondirilishi iste’molda o'z ifodasini topadi. Iste’molning tarkibi va miqdori, uning o'zgarishi jamiyat taraqqi- yotiga, yaratilgan YalM va ishlab chiqarish bilan moslashishiga bog'liq.
Do'stlaringiz bilan baham: |