Fanni o‘rganishda shu j’ihatlar, ya’ni hisobning obyektlari va subyektlariga ham diqqat qaratish lozim.
Buxgalteriya hisobi o'zining predmetiga mos fanni o'iganish metodlaridan foydalanadi. Bu metodlar aynan fanni o‘rganish xususiyatlarini o'zida aks ettiradi:
Hujjatlashtirish
Buxgalteriya hisobi obyektlari ustidan yoppasiga va uzluksiz kuzatishlarni amalga oshirish imkonini beradigan axborotlarni dast- labki aks ettirishdir. Buxgalteriya hisobining asosini hujjatlashtirish tashkil etadi. Yuz bergan har qanday muomala o‘z vaqtida va xato- siz hujjatlarda aks ettirilishi kerak.
Inventarizatsiya
Xo'jalik yuritish jarayonida bo'lib o‘tayotgan barcha hodi- salarni hujjatlashtirish orqali qayd qilib bo‘lmaydi. (masalan: tabiiy yo‘qotish). Buxgalteriya hisobi ma’lumotlari bilan haqiqat o'rtasidagi tafovutni bartaraf qilish maqsadida inventarizatsiya o'tkaziladi. Aniqlangan tafovut, ya’ni mablag‘lami ortiqcha yoki kam chiqishi tegishli dalolatnomalarda rasmiylashtiriladi va hisobda aks ettiriladi.
Baholash
Baholash hisobi mablag‘lar, ulami tashkil topish manbalari va xo‘jalik jarayonini pul o‘lchovida ifodalash usulida namoyon bo‘ladi. Natura o‘Ichovidagi mulklami qiymat o'lchoviga keltirish va bir xil o‘lchovda aks ettirish hamda umumlashtirish uchun foydalaniladi.
Kalkulatsiya
Sarflangan xarajatlar va ishlab chiqarilgan mahsulot (xizmat), bajarilgan ish birligini tan narxi (o‘rtacha xarajatlar)ni aniqlash, xo'jalik jarayonini boshqarish uchun, uni amalga oshirish bilan bog'liq boMgan barcha xarajatlarni hisoblab chiqish, ishlab chiqarish xarajatlari ustidan nazorat qilish imkonini beradi.
Hisobvaraqlar tizimi
Hisobvaraqlar tizimi hisob obHektlarini ularning iqtisodiy me-
/onlariga ko‘ra guruhlashtirishga asoslanadi. Xo‘jalik yuritish jarayonida amalga oshirilgan turli muomalalar hisobvaraqlarda aks et- tiriladi va hisobvaraqlar tizimidan foydalanib, mazmuniga ko‘ra umumlashtiriladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
