Dag’al dispers sisremalar

Kukunlar jumlasiga chang holatiga qadar maydalangan ko’mir (chang holatidagi yoqilg’i) qurum, turli qurilish abraziv materiallar va dispers holatidagi moddalar kiradi.

Agar biror modda kolloid holatgacha maydalangan bo’lsa, u chang holatda bo’lsa ham, baribir kolloid sistema hisoblanaveradi, chunki bu holda dispersion muhit rolini havo bajaradi. Yana shuni aytish kerakki, modda masalan, ko’mir kukun holatiga o’tganda uning g’ovakligi ortib, adsorbilovchi xossasi kuchayadi.

Agar biror modda kolloid holatgacha maydalangan bo’lsa, u chang holatda bo’lsa ham, baribir kolloid sistema hisoblanaveradi, chunki bu holda dispersion muhit rolini havo bajaradi. Yana shuni aytish kerakki, modda masalan, ko’mir kukun holatiga o’tganda uning g’ovakligi ortib, adsorbilovchi xossasi kuchayadi.

Kukun bir biriga yopishib, mushlashib qolishi ham mumkin; bu hodisa kolloidlarning koagulyatsiyasini eslatadi. Ba’zan kukun mushtlashib , shar ko’rinishiga ega bo’lib qoladi;bunda kukundan granulalar hosil bo’ladi. Sanoatda ishlab chiqariladigan bazi moddalar (masalan, foydali qazilmalar, mineral o’g’itlar , ohak va boshqa moddalar) granulalar holatiga o’tkazib ishlatiladi.

Kukunlar granula holatiga o’tganda sistema sirt energiyasi kamayadi, shu sababli granulyatsiya hodisasi o’z-o’zicha sodir bo’ladigan hodisalar jumlasiga kiradi. Lekin kukun ho’llanganida bu jarayon jadallashadi, chunki buning natijasida kata qovushqoqlikka ega bo’lgan chegara qavat paydo bo’ladi-da, zarrachalar orasidagi o’zaro adgezion ta’sir kuchayib, zarrachalar bir biri bilan birlashib ketadi. Buning uchun juda ozgina suyuqlik talab qilinadi. Agar suyuqlik ko’p qo’shilsa, turli kattalikka ega bo’lgan xilma xil donalar hosil bo’ladi.

Kukunlar granula holatiga o’tganda sistema sirt energiyasi kamayadi, shu sababli granulyatsiya hodisasi o’z-o’zicha sodir bo’ladigan hodisalar jumlasiga kiradi. Lekin kukun ho’llanganida bu jarayon jadallashadi, chunki buning natijasida kata qovushqoqlikka ega bo’lgan chegara qavat paydo bo’ladi-da, zarrachalar orasidagi o’zaro adgezion ta’sir kuchayib, zarrachalar bir biri bilan birlashib ketadi. Buning uchun juda ozgina suyuqlik talab qilinadi. Agar suyuqlik ko’p qo’shilsa, turli kattalikka ega bo’lgan xilma xil donalar hosil bo’ladi.

Oldindan namlangan yoki yopishtiruvchi moddalar qo’shilgan ko’piklarni mexanik zichlash yo’li bilan ancha mustahkam granulalar tayyorlanadi.

http://fayllar.org