Дарслик мбх doc

Qoldiq (balans) qiymat – nomoddiy aktiv moliyaviy hisobot (buxgalteriya 
balansi)da aks ettiriladigan, boshlang‘ich (tiklash) qiymati va jamlangan 
amortizatsiya summasi o‘rtasidagi farq sifatida aniqlanadigan miqdor; 
Faol bozor– oldi-sotdi obyektlari bir turda (bir xil) bo‘lgan va har qanday 
vaqtda bitimni amalga oshirishni xohlovchi manfaatdor sotuvchi va xaridorlarni 
topish mumkin bo‘lgan, shuningdek narxlar haqidagi ma’lumotlar oshkor 
(hammabop) bo‘lgan bozor; 
Mutlaq huquq – bu faqatgina huquq egasi tomonidan yoki uning roziligi 
bilan qonun hujjatlarida belgilangan tartibda uchinchi shaxsga berilishi mumkin 
79
Financial and managerial accounting, 12e, Carl S.Warren,James M.Reeve,Jonathan E.Duchac, 852-page
80
Financial and managerial accounting, 12e, Carl S.Warren,James M.Reeve,Jonathan E.Duchac, 852-page
81
Financial and managerial accounting, 12e, Carl S.Warren,James M.Reeve,Jonathan E.Duchac, 852-page
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

402 
bo‘lgan mulkiy huquq. 
Misol. Korxona ma’lumotlar bazasi mutlaq huquqi egasi, mutlaq huquqning 
boshlang‘ich qiymati 140 744ming so‘mni tashkil etib, 4 691 ming so‘m 
amortizatsiya 
hisoblangan. 
Tayyorlovchi 
firmaning 
narxlar 
to‘g‘risidagi 
ma’lumotiga ko‘ra xuddi shunday nomoddiy aktivlar qiymati 200 000 ming 
so‘mga teng.
T/R 
Xo‘jalik operatsiyalarining mazmuni 
Summa, ming 
so‘m 
debet kredit 
1
Mutlaq huquqni qayta baholash aks ettiriladi
59 112,5 
0410
8510
2
Hisoblangan amortizatsiyani qo‘shimcha 
baholash aks ettiriladi
1 970,2 
8510
0510
 
 
11.9. Nomoddiy aktivlarning kelib tushishi 
Nomoddiy aktivlar quyidagilar natijasida korxona balansiga kiritiladi: 
a) ishlab chiqish tugaganidan so‘ng yaratilgan obyektni qabul qilish-
topshirish; 
b) oldi-sotdi shartnomasi bo‘yicha obyektni sotib olish; 
c) ustav kapitaliga muassislar (ishtirokchilar)ning ulushi ko‘rinishida kelib 
tushish; 
d) tekinga kelib tushish (hadya shartnomasi bo‘yicha); 
e) davlat subsidiyalari hisobiga olish; 
f) ayirboshlash; 
g) ortiqcha (hisobga olinmagan) nomoddiy aktivlar obyektlarini aniqlash va 
boshqa asoslarga ko‘ra. 
Nomoddiy aktivlarning boshlang‘ich qiymati dastlab mo‘ljallangan 
kelgusidagi iqtisodiy foydani oshirishga imkon beradigan, ushbu nomoddiy 
aktivlarni takomillashtirish va ularning imkoniyatlari va foydali xizmat muddatini 
oshirish bilan bog‘liq bo‘lgan xarajatlar summasiga oshiriladi.
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

403 
Korxona aktivning foydali xizmat muddati davomida mavjud bo‘ladigan 
kutilishi mumkin bo‘lgan iqtisodiy sharoitlar haqidagi rahbariyatning juda 
yaqinlashtirilgan bahosini ifodalovchi asoslangan va tasdiqlangan taxminidan 
foydalangan holda kelgusidagi iqtisodiy foyda olish ehtimolini baholaydi.