Darslik universitetlar uchun pyotr


Download 424.58 Kb.
bet17/23
Sana14.09.2023
Hajmi424.58 Kb.
#1678088
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   23
Bog'liq
kitob 62 tarjima

Bolani tarbiyalashning maqsadlari ham tabiatdan, birinchi navbatda, bolaning tabiatidan, uning fiziologiyasidan kelib chiqadi. Bolaning rangi, uning jismoniy ma'lumotlari uning ta'lim maqsadlarini belgilashda bevosita yoki bilvosita ishtirok etadi. Agar bolaning tanasi kuchli bo'lsa, u o'zini og'ir atletikada topishi mumkin. Yaxshi vokal qobiliyatlari qo'shiq aytish uchun zaruriy shartdir. Tabiiy aql muhandislik yo'nalishi uchun maqsadlar qo'yish imkonini beradi, tadbirkorlik biznes maqsadlari uchun zaruriy shartdir.
Biz to'g'ridan-to'g'ri va bilvosita maqsadni belgilash haqida gapirishimiz kerak. Misol uchun, faol, faol bola o'yin va yugurishni maqsad qilib qo'ygandan ko'ra, yugurish va o'ynashni xohlaydi. Agar o'qituvchi bolani o'z o'yinining jo'shqinligida to'xtatib, undan maqsadini shakllantirishni talab qilsa, g'alati bo'lar edi. Maqsadingiz va mavjudligingiz haqida xabardorlik
uning - ikki xil vazifa, ularning har biri hal qilingan pedagogik shartli , geni "asta-sekin, bolaning imkoniyatlari va xususiyatlariga muvofiq.
Maqsadni natijaning tasviri va maqsadni vazifa sifatida tushunish mavjud . Maqsadni taqdim etishning ikki ­xil shakli turli xil protseduralarni anglatadi. Natijaning tasviri nima bo'lishi yoki nima bo'lishi aniq bo'lganda kerak bo'ladi. Maqsad-vazifa natijaning tasviri noma'lum bo'lganda va uni faoliyat jarayonida olish zarur bo'lganda qo'yiladi.
Ta'limdan begonalashishni bartaraf etish
Zamonaviy maktabning muammolaridan biri bu o'quvchini ­unga tashqi tomonidan berilgan ta'lim mazmunidan begonalashtirishdir. Bolalarga bilim “berish”, ularni o‘zlashtirishga majburlash orqali maktab ijodkor va bajaruvchini yo‘qotib, iste’molchini, eng yaxshi holatda hamma narsani biladigan ensiklopediyachini tarbiyalaydi. Bu o'quvchilarning ichki motivatsiyasining zaiflashishiga, ularning ijodiy salohiyatiga talabning yo'qligiga , bolalarning o'rganishni istamasligi, maktabdan uzoqlashishi va ta'limning rasmiy qadriyatlarining giperbolizatsiyasi bilan bog'liq salbiy hodisalarning rivojlanishiga olib keladi. ­baho, imtihonlarni topshirish, universitetga kirish).
Ushbu muammoni quyidagi vositalar yordamida hal qilish kerak:

  • o‘rganilayotgan kurs, bo‘lim yoki mavzuga nisbatan talabaning maqsad qo‘yishi va o‘zini o‘zi belgilash imkoniyatini kiritish ;

  • o'quv dasturlari va o'quv qo'llanmalariga ta'lim faoliyati mazmunini kiritish : a ) har bir o'rganilayotgan soha yoki mavzu bo'yicha o'quvchilar faoliyatining muayyan turlari ; b) har bir o'rganilayotgan yo'nalish yoki mavzuni talabalar tomonidan ishlab chiqishni tashkil etish uchun o'qituvchi tomonidan optimal tanlangan pedagogik texnologiyalar (shakllar, usullar);

  • Ta'limning asosiy mazmuni sifatida real voqelikni tasvirlash ­, bu haqda tayyor bilim emas;

  • o'quvchilarning o'z faoliyati natijasida olgan ta'lim mahsulotlarining rejalashtirilgan turlarini ko'rsatish orqali ta'limning samarali yo'nalishini ta'minlash .

ta'lim traektoriyasi ­kontseptsiyasiga asoslangan ta'limda ta'lim natijalarini baholashga yondashuv alohida bo'lishi kerak. Talabalarning nafaqat tashqi belgilangan natijalarga erishganlik darajasini ­, balki ulardan "ijodiy og'ish"ni ham tekshirish kerak. Shaxsiy ta'lim natijalarini baholashning asosiy parametri - bu standart va individual ta'lim parametrlarini o'z ichiga olgan talabaning ta'lim o'sishi darajasi .
o'quv faoliyatining boshqa turlari bilan bir qatorda ijodiy ta'lim faoliyati mavjudligini nazarda tutadi ; Talabaning ijodiy o'zini o'zi anglash darajasi umummilliy ta'lim parametri hisoblanadi, boshqa parametrlar bilan bir qatorda tekshiriladi va baholanadi.­
Ijtimoiymi yoki shaxsiymi?
"Ta'lim" tushunchasi ham olimlar, ham amaliyotchi o'qituvchilar orasida aniq tushunchaga ega emas. "Ta'lim" tushunchasini talqin qilishdagi farqlar odatda ta'lim jarayoniga eng katta ta'sir ko'rsatadigan xususiyatga asoslanadi.
Bu ta'limning ijtimoiy dominanti, uning rivojlanayotgan yoki shaxsiy mohiyati va boshqalar bo'lishi mumkin. Masalan , ijtimoiy yo'naltirilgan ta'lim turi tashqi ta'sir qilish maqsadida o'quvchilarga tashqi ta'sir ko'rsatish belgisi bilan tavsiflanadi . ­umumlashtirilgan, ob'ektivlashtirilgan ijtimoiy tajriba individual ... Ijtimoiy ahamiyatga ega bo'lgan narsa shaxs uchun ham muhim bo'ladi IV.
Shaxsga yo'naltirilgan ta'lim turi yana bir ustun ­xususiyatga asoslanadi: "Shaxsga yo'naltirilgan ta'lim - bilish va ob'ektiv faoliyat sub'ekti sifatida uning individual xususiyatlarini aniqlash asosida o'quvchi shaxsining rivojlanishi va o'z-o'zini rivojlanishini ta'minlaydigan ta'lim". 2018-03-22 _ Ko'rinib turibdiki, bu holda bolaning shaxsiyatining o'zini o'zi rivojlantirishi ijtimoiy va boshqa me'yorlarni o'zlashtirmasdan to'liq bo'lmaydi, lekin ustuvorlik hali ham ta'lim jarayonining ijtimoiy ahamiyati va uning natijalari uchun emas, balki individual va sub'ektiv boshlang'ich uchun qoladi ­. .
Shaxsga yo'naltirilgan ta'lim ijtimoiy yo'naltirilgan ta'lim bilan deyarli bir xil tarkibiy elementlarni o'z ichiga oladi: maqsadlar, vazifalar, mazmun, texnologiyalar, nazorat, baholash, lekin ta'lim harakatining ma'nosi va vektori har doim boshqacha - talaba tomon emas, balki undan uzoqda. Masalan, an'anaviy ravishda talaba bilimni faqat tashqaridan - o'qituvchidan, darslikdan va hokazolardan olishi mumkin, deb ishoniladi. Shuning uchun an'anaviy ta'lim, albatta, ­bilimlarni uzatish deb ataladigan narsalarni o'z ichiga oladi .
Talabaga yo'naltirilgan yondashuv boshqacha tarzda qurilgan, chunki u ­o'quvchining o'zi bilim yaratish imkoniyatini o'z ichiga oladi , ya'ni bilim unga tugallangan shaklda yodlash uchun berilmaydi, balki u o'z faoliyatida quradi , qazib oladi, hosil qiladi. . Shu munosabat bilan, masalan, A. V. Mudrik, sotsializatsiya insonning hayoti davomida atrof-muhit bilan o'zaro ta'sirida ijtimoiy me'yorlar va madaniy qadriyatlarni o'zlashtirish, shuningdek, o'z-o'zini rivojlantirish va o'zini o'zi anglash jarayonida rivojlanishi deb hisoblaydi.­
u mansub bo'lgan jamiyatda.
Shuni ta'kidlash kerakki, ta'limda shaxsiy yo'nalish an'analari ­ta'limning ijtimoiy yoki ijtimoiy yo'naltirilgan an'analaridan kam bo'lmagan qadimiy ildizlarga ega. Bolaning rivojlanishidagi mohiyatini hisobga olish, ehtimol, hatto ibtidoiy tizimda ham mavjud.
shaxs ehtiyojlari va jamiyatning umidlari o'rtasidagi ziddiyatni o'z ichiga oladi . ­Bu umidlarni umumiy maxrajga olib kelish har doim ham mumkin emas. Binobarin, ta’limning insonparvarligining hal qiluvchi omili va mezoni ta’lim tizimining shaxs ehtiyojlariga munosabatidir.
Ijodkor odam, albatta, tashqi o'rnatilgan doiradan tashqariga chiqadi. Ijod, ta'rifiga ­ko'ra , ma'lum narsaning oddiy takrorlanishi bo'lishi mumkin emas. Shuning uchun, agar ta'lim tizimi o'quvchining tashqaridan belgilangan ko'rsatmalar - maqsadlar, vazifalar, ta'lim mazmuni, sur'atlaridan tashqariga chiqishini nazarda tutsa va bundan tashqari, rejalashtirsa, unda bunday tizim shaxsiy va ijodiy yo'naltirilgandir. Va aksincha, agar ta'limning muvaffaqiyati ­talabaning natijalari oldindan belgilangan natijalarga qanchalik yaqin ekanligi bilan belgilansa, unda bunday ta'lim tizimi qanday ko'rsatmalar e'lon qilishidan qat'i nazar, shaxsiy emas va ijodiy emas.
Misol uchun, agar maktab testlari va imtihonlari o'quvchilarning shaxsiy ta'lim mahsulotlarini sinab ko'rmasa va baholamasa , faqat ­EGE tipidagi bilim va ko'nikmalarning standart va umumiy minimumi har bir kishi uchun , bunday tizimni shaxsga yo'naltirilgan deb atash mumkin emas.

Download 424.58 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   23




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling