Darsni maqsadi: Ta’limiy maqsad

8. Oltingugurt va uning tabiiy birikmalari namunalari bilan tanishish
Sizga o‘qituvchi tomonidan berilgan oltingugurt va uning tabiiy birikmalari namunalari bilan tanishing. Quyidagi jadvalni daftaringizga ko‘chirib oling va to‘ldiring.

№	Namuna nomi	Kimyoviy formulasi	Nisbiy molekular massasi	Tashqi ko‘rinishi	Suvda eruvchanligi
1	Oltingugurt
2	Pirit
3	Rux aldamasi
4	Gips

9. Turli eritmalarda sulfat ioni borligini aniqlash
1. To‘rtta probirkaning birinchisida H₂SO₄, ikkinchisiga Na₂SO₄, uchinchisiga CuSO₄ va to‘rtinchisiga aluminiy sulfat eritmalaridan 2-3 ml dan quying.
2. Eritmalarning har biri ustiga 1-2 ml dan BaCl₂ eritmasidan quying.
3. Har bir probirkada sodir bo‘lgan o‘zgarishlarni kuzating. Reaksiya tenglamalarini yozing.


Kimyoviy reaksiyalar tezligiga turli omillarning ta’siri
1. Kimyoviy reaksiyalar tezligi reaksiyaga kirishayotgan moddalarning tabiatiga bog‘liq bo‘ladi.
Ikkita kimyoviy stakanga 30 ml dan suv quying. Birinchi stakanga 2 g kalsiy oksid, ikkinchi stakanga 2 g mis (Il)-oksid soling. Aralashtiring. So‘ngra har ikki stakanga 1—2 tomchidan fenolftaliyen tomizing. Qanday o‘zgarishlar sodir bo‘ladi. O‘tkazilgan tajribaga asoslanib o‘z fikringizni bildiring.

2. Ikkita probirka olib, ularning biriga 0,2 mol/l li Na₂S₂O₃ eritmasidan 5 ml, ikkinchi probirkaga 2,5 ml quying va ularga 2,5 ml distillangan suv quyib suyultirib oling.
Har ikkala probirkaga sulfat kislotaning 0,2 mol/l li eritmasidan bir vaqtning o‘zida 1 ml dan quyib aralashtiring. Probirkalarda loyqalanish sodir bo‘ladi:
Na₂S₂O₃ + H₂SO₄ = Na₂SO₄ + H₂O + SO₂ + S ,
Qaysi probirkada qancha vaqtdan so‘ng loyqalanish boshlanganligiga e’tibor bering.

3. Ikkita stakan olib, ularning har biriga Na₂S₂O₃ ning 0,2 mol/l li eritmasidan 20 ml quying. Termometr yordamida stakanlardagi eritmalarning haroratini o‘lchang. Birinchi stakandagi eritmaga shu haroratda H₂SO₄ ning 0,2 mol/l li eritmasidan 1 ml quyib chayqating. Loyqalanish boshlanguncha sarflangan vaqtni belgilab qo‘ying. Ikkinchi stakandagi eritma haroratini 20°C ga ko‘taring. Bu stakandagi eritmaga ham H₂SO₄ ning 0,2 mol/l li eritmasidan 1 ml quyib chayqating. Loyqalanish boshlanguncha ketgan vaqtni belgilang va oldingi tajriba uchun sarflangan vaqt bilan taqqoslang.