Darsning maqsadi: Ta’limiy maqsadi: Elektrlanish hodisasi haqida ma’lumot berish. Tarbiyaviy maqsad: O’quvchilarda onglilikni tarbiyalash Vatanga sadoqat ruhida tarbiyalash, kasbga yo’naltirish. Rivojlantiruvchi maqsad

Dars turi: Yangi bilim beruvchi.

Dars usuli: “Blits” savollar, savol javob .

Dars jihozi: qahrabo tayoqcha; -ebonit ,mo’yna ,qog’oz parchalari.

Asosiy tushuncha va atamalar: -elektrlanish (zaryadlanish); -manfiy va musbat elektrlanish; qahrabo tayoqcha; -ebonit.
Darsning blok sxemasi:

№	Darsning qismlari	Belgilangan vaqt.
1.	Tashkiliy qism	3 daqiqa
2.	O`tilgan mavzuni takrorlash	10 daqiqa
3.	Yangi mavzu bayoni	20 daqiqa
4.	Mustahkamlash	8 daqiqa
5.	Baholash	2 daqiqa
6.	Uyga vazifa	2 daqiqa

I. Darsning maqsadi: O`quvchilarning darslarda egallagan bilimlarini masalaga tadbiq qilish ko`nikmalarini shakillantirish.

II.Tashkiliy qism:a)salomlashish, c)xona tozaligini tekshirish, d)manaviyat daqiqalari.

III. O`tilgan mavzuni so`rash: o`tilgan mavzu tarqatma testlar yordamida aniqlanadi.
IV.Yangi mavzu bayoni:
Masala yechish namunasi(D-4.1)

Berilgan:	As. formula:	Hisoblash:
S1= S1=1dm^2=10^-2 m^2 d=1 sm=10^-2 m; ε=1 ε0=8,85*10^-12C^2/N*m^2 Topish kerak: C-?	C=εε0S/d	C=8,85*10^-12C^2/N*m^2*10^-2/10^-2 F=8,85 pF. Javob: C=8,85 pF

Masala yechish namunasi(D-4.5)

Berilgan:	As. formula:	Hisoblash:
C=50 pF n=5 Topish kerak: Ck/k-? Cpar-?	Ck/k=C/n Cpar=nC	Ck/k=50 pF/5=10 pF; Cpar=5*50 pF=250 pF. Javob: Ck/k=10 pF; Cpar=250 pF

O`quvchilarni baholash.

Dars yakunlari chiqarilib, ballar izohlanib qo`yiladi va faollar alohida rag`batlantiriladi.

Uyga topshiriq.

-Darslikdan 6-mavzuni o`qib kelish;

-Mavzu oxirida keltirilgan savollarga yozma tarzda javob topish;

-Darslikdagi 3-mashqning 2- va 3- masalalarini yechish.

Qiziquvchi o`quvchilarga qo`shimcha ravishda “Fizikadan savol va masalalar to`plami”

Fan o’qituvchisi: Usmonova B.
O’IBDO’: G’oibova R.

SINF
SANA

15- DARS. LABORATORIYA ISHI.

Mavzu: Elektr zanjirini yig`ish va uning turli qismlaridagi tok kuchi va kuchlanishni o`lchash.

Darsning maqsadi:

Ta’limiy maqsadi: Elektr zanjirini yig`ish va uning turli qismlaridagi tok kuchi va

kuchlanishni o`lchash haqida tushuncha berish.

Tarbiyaviy maqsad: O’quvchilarda onglilikni tarbiyalash Vatanga sadoqat ruhida tarbiyalash, kasbga yo’naltirish.

Rivojlantiruvchi maqsad: Ilmiy dunyoqarashini rivojlantirish.

O‘quvchilarda shakllangan fanga oid umumiy kompetensiyalar: Fizik jarayon va hodisalarni kuzatish, tushunish va tushuntirish kompetensiyasi: A2 elektr energiyasining yorug‘lik energiyasiga aylanishi va lampochkaning qizishi, xonadon elektr zanjiri, elektroliz hodisasi, magnitlarning o‘zaro ta’siri, Ersted tajribasi, elektromagnitni, magnit kuch chiziqlarining yo‘nalishi, chap va o‘ng qo‘l qoidasini, Faradey tajribasi va elektromagnit induksiya hodisasini kuzatadi, tushunadi va tushuntira oladi. A2+ hodisalarning mazmun mohiyatini tushuntirib bera oladi. Tajribalar o‘tkazish, fizik kattaliklarni o‘lchash va xulosalar chiqarish kompetensiyasi:A2 o‘quvchi otvyortka-sezgich yordamida o‘tkazgichlarda, elektr asboblarida elektr kuchlanish bor yo‘qligini, suv va tuz eritmasida elektr toki o‘tishini, gazlardan elektr toki o‘tishi, o‘tkazgichdan tok o‘tayotganda o‘tkazgich atrofida magnit maydoni mavjudligini, g‘altakka magnit ta’siri natijasida elektr toki hosil qilish, eng oddiy elektromagnitni yig‘ish va uni ishlashi, o‘zgarmas tok elektr dvigateli (modelda), transformatorning tuzilishi va ishlashini o‘rganish bo‘yicha tajriba o‘tkazadi va xulosa chiqaradi.A2+ o‘zgarmas tok elektr dvigatelidan amaliyotda (o‘yinchoq mashina va boshqalar) foydalana oladi.

DTS talabi: Elektr zanjirini yig`ish va uning turli qismlaridagi tok kuchi va

kuchlanishni o`lchash haqida tushunchaga ega bo’lishi.

Dars turi: Yangi bilim beruvchi.

Dars usuli: “Blits” savollar, savol javob .

Dars jihozi: qahrabo tayoqcha; -ebonit ,mo’yna ,qog’oz parchalari.

Asosiy tushuncha va atamalar: -elektrlanish (zaryadlanish); -manfiy va musbat elektrlanish; qahrabo tayoqcha; -ebonit.

Darsning blok sxemasi:

№	Darsning qismlari	Belgilangan vaqt.
1	Tashkiliy qism	3 daqiqa
2	O`tilgan mavzuni takrorlash	10 daqiqa
3	Yangi mavzu bayoni	20 daqiqa
4	Mustahkamlash	8 daqiqa
5	Baholash	2 daqiqa

Mashg`ulotning borishi

Asosiy atamalar va tushunchalar: -Elektr zanjir; -Elektr sxema; -Elektr kuchlanish;

-Tok kuchi; -Parallel ulanish; -Ketma-ket ulanish.

I. Darsning tashkil etilishi:

a) Salom-alikdan so`ng,mashg`ulotga kirishishdan o`quvchilarga o`qituvchi tomonidan, avval jihozlarni tayyorlagan holda amaliy mashg`ulotni bajarish tartibini tushuntirib o`tadi.

b) Amaliy mashg`ulot darslikdagi 13-mavzuda keltirilgan tartibda bajariladi.

c) O`lchash natijalari ilovadagi jadvalga yozilib,xatoliklar quyidagicha hisoblab topiladi.

<sub>X1+X2+X3+…+Xn/ n -o`rtacha arifmetik qiymat. Bundan Absolyut xatoliklar topiladi,ya`ni: Xo`rt-dan har bir olingan natijaviy qiymatlarni ayirib,mos ravishda X1, X2X3va Xnfarqlar hisoblanadi.Ushbu absolyut xatoliklarning ham o`rtachasi Xo`rt topilib,uni o`rtacha arifmetikka (Xo`rt)</sub> bo`lish orqali Nisbiy xatolik (E) quyidagi formula orqali topiladi: E=(X_{o`rt</sub>/ X<sub>o`rt})*100%

Xulosa yozish uchun guruhlargа vаqt аjrаtilib ulаrgа аniq tоpshiriqlаr,ya`ni savollar berilаdi.

Savollar ilova daftarda berilgan. Unda jumladan quyidagilarga asosiy e`tibor qaratiladi:

Tok kuchi- vaqt birligi ichida o`tkazgichning ko`ndalang kesim yuzasidan oqib o`tgan zaryad miqdoriga son qiymat jihatidan teng bo`lgan fizik kattalikka aytiladi.

I=q/t

Tok kuchining birligi sifatida Fransuz fizigi Andre Mari Amper (1775-1836) sharafiga 1 amper

(1 A)qabul qilingan. 1 A=1 C / 1s

Ampermetr-tok kuchini o`lchash asbobi.

Tok kuchi birligining ulush va karrali birliklari:

-1 milliamper(mA)=0,001 A.

-1 mikroamper(mkA)=0,000 001 A.
Elektr kuchlanish- elektr maydon ta`sirida zanjir bo`ylab birlik musbat zaryadni ko`chirishda bajarilgan ishga son qiymat jihatidan teng bo`lgan fizik kattalikka aytiladi.

U=A/q

Elektr kuchlanishi birligi sifatida Alessandro Volta sharafiga volt (V) qabul qilingan 1V=1J/1C

Voltmetr-elektr kuchlanishni o`lchash asbobi.

Elektr kuchlanish birligining ulush va karrali birliklari:

-1 millivolt(mV)=0,001 V.

-1 kilovolt(kV)=1000 V.

-1 megavolt(MV)=1 000 000 V.

Guruhdа o`quvchilаr sаvоllаrgа jаvоb bergаnlаrida ulаrgа rаg`bаt kаrtоchkаsi beriladi. Sаvоllаrgа jаvоb bergаnlаridаn so`ng hаr bir guruh amaliy ishning asosiy maqsadi nimadan iborat ekanligini ilova daftarning ajratilgan joyiga yozаdilаr.

Guruhlаrni bаhоlаsh.

Hаr bir guruh yiqqаn kаrtоchkаlаr bаllаri bo`yichа bаhоlаnаdi.

Qizil kаrtоchkа 5 bаll

Yashil kаrtоchkа 4 bаll

Sаriq kаrtоchkа 2 bаll

G`оlib bo`lgаn guruh o`quvchilаr аniqlаnib, ulаr bаhоlаnаdi.

1. Uygа vаzifа. Laboratoriya ishi uchun hisobot tayyorlash.

Mavzu oxirida keltirilgan savollarga javob berish.

Fan o’qituvchisi: Usmonova B.
O’IBDO’: G’oibova R.

SINF
SANA

25.