Dasturlash tillari

 

 

---

12

Yuqori darajali dasturlash tillari, interpretatorlar va kompilyatorlar 

Birinchi yuqori darajali dasturlash tili Plankalkul bo’lib, nemis muhandisi Kondrad 

Suse tomonidan 1942 yilda yaratilgan. Biroq ushbu dasturlash tili translyatori 2000 yilgacha 

mavjud bo’lmagan. 

Yuqori  darajali  dasturlash  tillari  uchun  dunyodagi  birinchi  translyator  PP 

(Dasturlovchi dastur) bo’lib, PP-1 sifatida 1954 yil muvaffaqiyatli sinovdan o’tgan. 

PP-2 translyatori (1955 y. Dunyodagi 4-translyator) optimallashtirilgan va o’zining 

yuklovchisi standart protseduralar kutubxonasiga ega bo’lgan, Strela-4 EHM uchun 

PP translyatorida modular komponovkasi ham mavjud edi. 

1950  yil  Kembridj  universitetidan  (EDSAC  konstruktori) 

Moris  Wilks  tizimga  mashina  kodlari  uchun  assemblerlar  deb 

ataluvchi mnemonic belgilashlarni kiritdi.  

1951 

yil 

iyunda 

Manchester 

universitetidagi 

konferensiyada 

Moris 

Wilks 

“avtomatik 

mashinalarni 

konstruksiyalashda eng yaxshi usullar” mavzusida ma’ruza qildi 

va bu ish mikrodasturlashga asos bo’lib xizmat qildi.  

Moris  Wilks  mikrodasturlashdagi  o’z  g’oyasini  EDSAC-II  mashinalarini 

yaratishda qo’lladi. 

M.Wilks D.Willer va S. Gillar bilan hamkorlikda 1951 yil dasturlash bo’yicha 

“elekron mashinalar uchun dastur tuzish” nomli birinchi darslikni yozishgan (1953 

yil rus tiliga o’girilgan). 

1948-1951 

yillarda 

birinchi 

dasturlovchi 

EHM 

(EDSAC 

ЭСМ, 

EDVAC)larning  paydo  bo’lishi  bilan  dasturlash  metodlarini  ishlab  chiqish 

boshlangan: 

1950 yil – Operator metodi (A.A. Lyapunov) 

1951 yil – Algebraik metod (Grais Hopper)