Teng soliq usuli-hamma soliq to‘lovchilarga teng soliq summasi belgilanadi (ushbu soliq turi odatda yig‘imga tegishli);
Proporsional-hamma soliq to‘lovchilar uchun teng soliq stavkasi qo‘llaniladi (KKS,aksiz, daromad(foyda) solig‘i.)
Progressiv-Soliq bazasining ortishi bilan soliq stavkasi ham ortadi(jismoniy shaxslarning daromad solig‘i )
Regressiv-soliq bazasining ortishi bilan soliq stavkasi kamayadi.
(Eksportyorlarning daromadlaridan undiriladigan soliq eksportning umumiy sotilgan maxsulotga nisbatan ortishi daromad solig‘i stavkasini kamayishiga olib keladi.)
Soliqlarning funksiyalari va vazifalari
Soliqlarning iqtisodiy mohiyati davlat bilan huquqiy va jismoniy shaxslar o‘rtasida vujudga keluvchi ob’ektiv majburiy to‘lovlarga asoslangan moliyaviy munosabatlar orqali xarakterlanadi. Bu moliyaviy munosabatlar maxsus ijtimoiy xarakterga ega bo‘lib, milliy daromadning bir qismi bo‘lgan pul mablag‘larini davlat ixtiyoriga safarbar qilishga xizmat qiladi.
Soliqlarning asosiy funksiyalari:
1. Soliqning fiskal funksiyasi.
2. Tartibga solish funksiyasi.
3. Rag‘batlantirish funksiyasi
4. Soliqning nazorat funksiyasi.
5. Soliqni hisoblash jarayonini axborot bilan ta’minlash funksiyasi.
4.Soliqlarning iqtisodiy mohiyatiga ko‘ra bo‘linishi. Daromad soliqlari.
Soliqlar iqtisodiy mohiyatiga, to‘lovchi bilan davlatning o‘zaro munosabatlariga bevosita yoki bilvosita bog‘liqligiga ko‘ra to‘g‘ri va egri soliqlarga bo‘linadi.
To‘g‘ri soliqlarni to‘g‘ridan - to‘g‘ri soliq to‘lovchilarning o‘zi to‘laydi, ya’ni soliqning huquqiy va haqiqiy to‘lovchisi ham bitta shaxs hisoblanadi.
Egri soliqlarning to‘lovchisi esa iste’molchilar hisoblanadi.
Hozirgi kunda mamlakatimizda amal qilayotgan to‘g‘ri va egri soliqlar
tarkibiga quyidagi soliqlar kiradi (1-jadval):
Do'stlaringiz bilan baham: |
