Davlat budjeti xarajatlari

rasm. Davlat maktabgacha ta`lim muassasalarini moliyalashtirish manbalari

U quyidagilarni nazarda tutadi:

• 
  budjet mablag‘laridan tejab, samarali va aniq foydalanish hamda budjet intizomini mustahkamlash uchun budjet tashkilotlari rahbarlarining mustaqilligini kengaytirish va mas’uliyatini oshirish;
  
• 
  budjetdan mablag‘ oluvchi tashkilotlarni mablag‘ bilan ta‘minlash mexanizmini soddalashtirish va budjet mablag‘laridan foydalanishda yuqori natijalarga yerishish maqsadida mavjud mablag‘larni oqilona taqsimlash uchun shart-sharoitlar yaratish;
  
• 
  budjet tashkilotlari xodimlari mehnatini rag‘batlantirish, ular faoliyati samaradorligini oshirish va kadrlarning o‘rnashib qolishi uchun shart- sharoitlar yaratish.
  

O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2009 yil 18 maydagi “Xalq ta`limi muassasalari xarajatlarini moliyalashtirish mexanizmini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” gi 139-son qarori xalq ta`limi
muassasalarini moliyalashtirish mexanizmini yanada takomillashtirish, moliyaviy-iqtisodiy masalalarni hal etishda maktabgacha ta`lim muassasalarining mustaqilligini kengaytirish va mas’uliyatini oshirish maqsadida qabul qilingan. Mazkurqarorgamuvofiq, mahalliybudjetlardanmoliyalashtiriladiganmaktabgachata`limmuassasalariga, ulardabuxgalterlavoziminikiritganholdabosqichma-
bosqichyuridikshaxsmaqomiberilishiko‘zdatutilgan. Shubilanbirga, maktabgachata`limmuassasalariningmudirlarigavabuxgalterlarigahududiymoliya organlariningxalqta`limimuassasalarinimoliyalashtirishbo‘limlaribilanbirgalikda quyidagifunksiyaniamalgaoshirishyuklatildi:

• 
  pedagogxodimlarnitarifikatsiyalashnihisobgaolganholdamaktabgachata`li mmuassasalariningxarajatlarsmetasinivashtatlarjadvalinituzishvaularnimol iyaorganlaridaro‘yxatdano‘tkazish;
  
• 
  belgilangantartibdaro‘yxatdano‘tkazilganxarajatlarsmetasini, shujumladantovarlar (ishlar, xizmatlar) yetkazibberishyuzasidanshartnomalarnifaqatO‘zbekistonRespublikasiMoli yavazirligiG‘aznachiligininghududiybo‘linmalariorqaliijroetishvatuzish;
  
• 
  maktabgachata`limmuassasalaridao‘zvaqtidajoriyto‘lovlarniamalgaoshiris h, ishhaqi,
  

nafaqalarvaulargatenglashtirilganto‘lovlarnihisoblabchiqishvato‘lash;

• 
  tasdiqlanganshtatlarga, smetalargavamoliyaintizomigaqonunhujjatlarigamuvofiqqat`iyrioyaqilinis hinita‘minlash.
  

Umumta`lim muassasalari faoliyatini metodik va tashkiliy jihatdan ta‘minlashni yanada takomillashtirish maqsadida 2011 yil 1 martdaO‘zbekistonRespublikasiVazirlarMahkamasining
«Xalqta`limihududiyorganlarituzilmasinitakomillashtirishto‘g‘risida» gi 52- sonqaroriqabulqilindi.
Mazkur qarorga ko‘ra, Xalq ta`limi tumanlar (shaharlar) bo‘limlari hamda ular huzurida faoliyat ko‘rsatuvchi metodik kabinetlar, ta`lim standartlari monitoringi bo‘limlari (sho`balari), o‘quvchilarni kasbga yo‘naltirish va psixologik-pedagogik diagnostika markazlari negizida, ulardagi mavjud xodimlar sonini o`rtacha 5,0 foizga qisqartirgan holda xalq ta`limi muassasalari faoliyatini metodik ta‘minlash va tashkil etish tuman (shahar) bo‘limlari tashkil etildi.
Xalq ta`limi muassasalari faoliyatini metodik ta‘minlash va tashkil etish tuman (shahar) bo‘limlarining asosiy vazifalari quyidagilardan iborat:

• 
  idoraviy mansubligidan va mulkchilik shakllaridan qat`i nazar, maktabgacha, umumiy o`rta va maktabdan tashqari ta`lim muassasalari faoliyatini muvofiqlashtirish va ular tomonidan davlat ta`lim standartlariga rioya etilishi yuzasidan monitoringni amalga oshirish;
  
• 
  maktabgacha, umumiy o`rta va maktabdan tashqari ta`lim, ta`lim muassasalarida o‘quv-tarbiya ishlarini metodik ta‘minlashni tashkil etish, o‘quv- tarbiya jarayoniga o‘qitishning zamonaviy va ilg‘or shakllarini, eng yangi pedagogik va axborot texnologiyalarini, - ma‘naviy-axloqiy tarbiyalashning samarali shakl va metodlarini joriy etish;
  
• 
  ta`lim muassasalari tomonidan ular huzurida tashkil etilgan zamonaviy moddiy-texnika bazasidan, shu jumladan o‘quv-laboratoriya asbob-uskunalari, kompyutyer texnikasi, mebellar va jihozlardan samarali foydalanilishini ta‘minlash;
  
• 
  o‘quvchilarning kasbga yo‘naltirilishini va psixologik-pedagogik diagnostikasini, vasiylikni, bolalar va o‘smirlarning huquq va manfaatlarini himoya qilishni, ular bilan, shu jumladan ijtimoiy nochor bolalar bilan doimiy ish olib borishni tashkil etish.
  

Maktabgachata`limmuassasalariningjonboshigarejalashtirishtizimigao‘tish gachabo‘lgandavrdaushbuusulningumumiyo`rtata`limtizimidatajribadano‘tishio‘ ziningijobiynatijalarinibyerdi. O‘zbekistonRespublikasiPrezidentining 2009 yil
22 dekabrdagiPQ-1245-
sonqaroribirnafartarbiyalanuvchigaxarajatlarningbazaviyme‘yorlaridankelibchiq danholdamaktabgachatarbiyabolalarmuassasalaribudjetinirejalashtirishvaxarajatl arinimoliyalashtirishningyangitartibinijoriyetishto‘g‘risidagi 19-
bandinibajarishmaqsadida 2010
yiluchunmaktabgachata`limmuassasalaridabirnafartarbiyalanuvchigaxarajatlarni ngbazaviynormativlarinianiqlashtartibito‘g‘risidaNizomishlabchiqildivaubilanm aktabgachata`limmuassasalaribudjetinihisoblashningyangitartibio‘rnatildi.
Ushbuhujjatdabirnafartarbiyalanuvchinitarbiyalashxarajatlarininghududlar (viloyatlar), maktabgachata`limmuassasasiturlari (4 - 5, 9 - 10,5 soatli) kesimidagibazaviynormativlari, shuningdek, bog‘chavayasliguruxlaridagibolalarniovqatlantirishningmoliyaviyme‘yorlarikelti rilgan.
Bume‘yorlarasosidaNizomdabyerilganformulabo‘yichamaktab- gachata`limmuassasasiningumumiybudjetihisoblabchiqariladi.
Harkeyingiyil (2011 va 2012 yillar) uchunxarajatlarningyangibazaviynormativlariishlabchiqildihamdaMoliyavaXalq ta`limivazirliklariningqo‘shmaqarorlaribilantasdiqlandi.
“2012
yiluchundavlatmaktabgachata`limmuassasalaridabirnafartarbiyalanuvchigaxaraj atlarningbazaviynormativlarinianiqlashtartibito‘g‘risidagiNizom” gamuvofiqharbirdavlatmaktabgachata`limmuassasasigaajratiladiganbudjetmabla g‘lariningumumiyhajmiquyidagiformulaasosidaamalgaoshiriladi:

BS = (N₁/K₁)*BN3₁+(N₂/K₂)*BN3₂+N₁*P_c+N₂*P_ya + (N₁+N₂)*BN3₃

buyerda:


BS - maktabgachata`limmuassasasibudjeti;

BN3₁ -

birnafarbog‘chatarbiyalanuvchisinitarbiyalashxarajatlariningbazaviynormativi;

BN3₂-

birnafaryaslitarbiyalanuvchisinitarbiyalashxarajatlariningbazaviynormativi;