Davlat transport universiteti

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI TRANSPORT VAZIRLIGI


TOSHKENT DAVLAT TRANSPORT UNIVERSITETI

“Transport tizimlari boshqaruvi” fakulteti

Kafedra mudiri Nazarov A.A _______________________ «______»___________2023 y.

______________________ _____________________ «______»___________2023 y.

«Yoritilganlikning harakat xavfsizligiga va o’tuvchanlikka ta’sirini baholash»

mavzuidagi bitiruv-malakaviy ishiga

YOZMA IZOH

Bajardi: ___________________

Ilmiy rahbar: ___________________

Maslahatchi: ___________________

Tekshirdi: ___________________

Taqrizchi: ___________________

Reja:
Kirish

1. 
   Harakat xavfsizligi va o’tuvchanlik haqida umumiy ma’lumotlar.
   
2. 
   Yoritilganlik va harakat xavfsizligining bir biriga bog’liqligi
   
3. 
   Yoritilganlikning harakat xavfsizligiga ta’sirini baholash.
   
4. 
   Yoritilganlikning o’tuvchanlikka ta’sirini baholash.
   
5. 
   Yo’lning yoritilmagan uchastkalarida sodir bo’lgan yo’l transport hodisalari
   
6. 
   Shahar ko’chalarida yoritish inshootlarini loyihasi va joylashtirish tartibi to’g’risida ma’lumotlar.
   
7. 
   Xulosa
   
8. 
   Foydalanilgan adabiyotlar
   

Kirish
Avtomobil yo‘llari va shahar ko‘chalarida harakat xavfsizligini ta’minlash asosiy dolzarb muammolardan biri bo‘lib qolmoqda. Oxirgi o‘n yil ichida sodir etilgan yo‘l-transport hodisalarining tahlili shuni ko‘rsatmoqdaki, ularning o‘rtacha bir yillik soni 10-11 ming darajasidan pastga tushmayotganligi, buning natijasida esa respublikamiz fuqarolaridan ikki ming kishi halok bo‘lishi va 10-12 ming inson tan jarohati olishi qayd etilmoqda. Hozirgi kunda O‘zbekiston Respublikasi avtomobil yo‘l tarmoqlarida va avtotransport korxonalarida harakat xavfsizligini ta’minlashga qaratilgan ishlarni asosan Transport vazirligiga qarashli turli korxonalar va tashkilotlar mulkchilik shaklidan qat’iy nazar, Ichki ishlar vazirligiga qarashli “Yo‘l harakati xavfsizlik boshqarmalari” tomonidan amalga oshirilmoqda. E’tirof etish kerakki, respublikamizdagi harakat xavfsizligini ta’minlash uchun faqatgina yuqoridagi tashkilotlar tomonidan olib boriladigan faoliyatlar yetarli emas. O‘zbekiston Respublikasi vazirlar mahkamasining 2018 yil 19 maydagi “O‘zbekiston Respublikasi yo‘l xavfsizligini ta’minlash tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qaroriga muvofiq yo‘l harakati xavfsizligini ishonchli ta’minlash sohasida kompleks tashkiliy-amaliy chora-tadbirlar amalga oshirilishi nazarda tutilgan. Respublikada harakat xavfsizligini tubdan yaxshilash uchun xalq xo‘jaligida mulkchilik shaklidan qat’iy nazar, faoliyat olib borayotgan barcha tashkilotlar yo‘l harakat qonunida keltirilgan vazifalarni bajarishlari lozim. Shuningdek, fuqarolar yo‘l harakati qatnashchilari – piyodalar sifatida yo‘llarda harakatlanish qoidalariga to‘liq rioya qilishlari kerak. Bu boradagi ishlarning samaradorligini yuqori darajaga yetkazish maqsadida “Yo‘llarda harakat xavfsizligini ta’minlash – umumxalq ishi” shiori ostida Respublikadagi barcha vazirliklar, qo‘mitalar, kompaniyalar, konsernlar, uyushmalar, korxonalar, tashkilotlar, fondlar va firmalarda harakat xavfsizligini ta’minlash yuzasidan olib borilayotgan chora-tadbirlarni zamon talabi darajasidan kelib chiqqan holda, ilg‘or chet davlatlar tajribalaridan keng foydalanilgan ravishda takomillashtirish darkor
Avtomobil yo‘llarida harakat xavfsizligini tashkil etish bugungi kundagi muhim muammolardan biriga aylanib bormoqda. Avtomobilning atrof-muhitga yetkazadigan zararlari miqdori kundan-kunga oshib bormoqda, eng asosisi esa, yo‘llarda sodir etilayotgan yo‘l-transport hodisalari natijasida ko‘plab odamlarning jabr ko‘rishlari va hayotdan ko‘z yumishlaridir. Yo‘l-transport hodisalarining oldini olish uchun ko‘rilayotgan qator tadbirlarga qaramasdan, ularning miqdori kamayishiga erishib bo‘lmayapti. Bu esa, yo‘l harakati xavfsizligi muammolariga 4 o‘ta jiddiy yondoshish zarur ekanligini mutaxassislar oldiga vazifa qilib qo‘ymoqda. Buning uchun yo‘l harakati xavfsizligi bo‘yicha mutaxassislar yo‘l harakatining asosiy ko‘rsatkichlarini, yo‘llardagi sharoitlarning transport oqimlari harakatlariga qanday ta’sir ko‘rsatishlarini, transport oqimlarini boshqarishning texnik vositalari orqali yo‘l harakatini boshqarish bo‘yicha bilimlarga ega bo‘lishlari zarur. Bulardan tashqari, yo‘l harakati bo‘yicha mutaxassislar avtomobil yo‘llarida sodir etilayotgan yo‘l-transport hodisalarini atroflicha o‘rganishlari uchun ularning turlari, miqdorlari haqida ma’lumotga ega bo‘lishlari, YTHlarini yig‘ish tizimi, ularni hisobga olish tartiblarini va ularni tahlil etish usullarini mukammal bilishlari zarur. Bu masalalarni o‘rganish keltirilgan o‘quv qo‘llanmada o‘z aksini topgan. Shunigdek bu o‘quv qo‘llanmada xavfsiz harakatni tashkil etishda «A-H-Y-P-M» tizimini o‘zaro bog‘liqligi va ularni YTH vujudga kelishidagi o‘rni, yo‘l harakatini boshqarishning texnik vositalari, avtomobil yo‘llarini ekspluatatsiya qilishda harakat xavfsizligini ta’minlash, shuningdek, yo‘l harakatini tashkil etishning amaliy tadbirlari to‘g‘risida to‘liq ma’lumotlar keltirilgan.

1.