Davlatshayxning o‘g

Shayxulislom barcha musulmon ruhoniylar (diniy tashkilotlarda diniy lavozimda xizmat qiluvchilar)ning boshlig^!i bo‘lib, davlatda eng yuqori martabali ruhoniy, din arbobi sanalgan. Uning martabasi shu darajada yuqori bo‘lganki, hatto boMajak hukmdor ham shayxulis- lomning roziligisiz taxtga o‘tira olmagan.
U mamlakatda shariat talablarining aniq bajarilishi ustidan nazorat olib borgan. Shayxulislomga hatto Qozikalon - Oliy qozi (bugungi kun voqeligi bo‘yicha aytganda Oliy sud raisi) ham bo‘ysungan.
Qozikalon lavozimi mavqeyiga ko‘ra shayxulislomdan keyingi ik- kinchi lavozim edi. U sudlov ishlarini amalga oshirishdan tashqari, boquvchisini yo‘qotganlarning, beva-bechoralarning haq-huquqlari ne- chog^!lik himoya qilinayotganligi ustidan nazorat olib borgan. Amirlik- da viloyat, tuman va qishloqlarda ham sudlar tashkil etildi.
Amirlikda muhtasib (rais)ning vakolati kengaytirildi. Ma’lumki, muhtasib bozorda qalloblikka, sifatsiz mahsulot sotilishiga yo‘l qo‘ymaslik, og‘irlik (tosh-u tarozi) va uzunlik o‘lchovlarining to‘g‘riligi hamda aholining shariat qoidalariga qanchalik amal qilayotganliklari ustidan bevosita nazorat olib borgan. Masjidlarga borib namoz o‘quv- chilar ro‘yxatini tekshirgan. Taqiqlangan ichimliklar iste’mol qilini- shiga hamda sudxo‘rlikka qarshi choralar ko‘rgan.
Shuningdek, bu tizimda muftiy va sadrlar ham katta mavqega ega bo‘lishgan. Chunonchi, muftiy Qozikalon murakkab deb hisobla- gan turli diniy-huquqiy masalalar bo‘yicha shariatga asoslanib fatvo ehiqaruvchi ulamo edi. U chiqargan fatvosini o‘z muhri bilan tasdiq- lagan. Qozi shu fatvo asosida hukm chiqargan. Sadr\ar esa vaqf mulklarining boshqaruvchilari edilar


17- mavzu


Buxoro amirlari XIX asr boshlaridan boshlab muntazam qo‘shin tuzishga kirishdilar. Bu ishni Amir Haydar boshlab berdi.


Sarbozlar yuztalik, elliktalik, yigirma beshtalik va о ‘ntalik boMinmalarga ajratildi


Muntazam qo‘shin uchun maxsus kiyim-bosh joriy etildi. Kiyim- bosh har 3 yilda almashtirilib turildi. Muntazam qo‘shinni qurol-ya- rog‘ bilan ta’minlash jarayoni bir yildan ortiq davom etdi.
Amir Nasrullo muntazam qo‘shinni bir joyda saqlash maqsadida Buxoro shahri chetida 800 uydan iborat ,,Sarbozxona“ deb atalgan manzilgoh qurdirdi. Muntazam qo‘shinning xizmat muddati chek- lanmagan. Sarbozxonada yashayotgan askarlar u yerda hunarmandchilik va savdo-sotiq bilan ham shug‘ullanganlar