Daʼvogar "Termiz Аgromashmontaj" mchJ taʼsischisi Sh. Mamadaliev javobgar

39. АJ kollegial ijro organi huquqiy maqomini tushuntiring. Unda vakolatni 

taqsimlash va qarorlar qabul qilish tartibini tahlili qiling. 

Aksiyadorlarning umumiy yig‘ilishi, kuzatuv kengashi va ijroiya organi jamiyatning 

boshqaruv organlaridir. 

Tarkibiga  ko'ra  korporatsiyalarni  an'anaviy  ravishda  kollegial  va  yakkaboshchilik 

asosidagi organlari ajratib ko'rsatiladi. 

Kollegial organ – amaldagi qonunchilik va ustavda belgilangan tartibda saylangan 

yoki unga tayinlangan hamda ushbu organ kompetentsiyasiga kiruvchi masalalar bo'yicha 

birgalikda qaror qabul qiladigan shaxslar guruhidir. Bu ta'rifdan ikkita holat kelib chiqadi:  

➢ 

kollegial organ a'zolarining soni ikkitadan kam bo'lishi mumkin emas   

➢ 

kollegial organning qarori birgalikda muhokama qilish jarayoni davomida va 

ovoz berish natijasida asosida amalga oshiriladi. 

Bajariladigan funktsiyalarning xususiyatiga qarab yuridik shaxs organlari boshqaruv 

organlari (rahbarlik qiluvchi va ijro yetuvchi) va nazorat organlariga bo'linadi. 

Yuridik  shaxs  irodasining  shakllanish  jarayonidagi  roliga  qarab  ikki  xil  irodani 

shakllantiruvchi va irodani ifoda etuvchi organlar mavjud. 

Irodani  shakllantiruvchi  organlar  faqat  yuridik  shaxsning  irodasini  shakllantirishi 

mumkin,  uni  tashqi  ko'rinishda  ifoda  etmagan  holda.  Korporatsiya  irodasini 

shakllantiruvchi  organlarga  aktsiyadorlarning(ishtirokchilarning)  umumiy  yig'ilishi, 

direktorlar kengashi va kollegial ijroiya organi kiradi. 

Irodani  ifoda  etuvchi  organlar  yuridik  shaxsning  xohish-irodasini  tashqi  ravishda 

ifoda  etadi,  ya'ni  jamiyat  faoliyatini  ijro  etishga  qaratiladi.  Ular  belgilangan 

kompetentsiya doirasida ishonchnomasiz harakat qiladilar. Irodani ifoda etuvchi organga 

jamiyatning yakkaboshchilik asosidagi ijro etuvchi organi taa'luqli hisoblanadi. 

Bir qancha hollarda yakkaboshlik asosidagi ijro etuvchi organi jamiyatning irodanisi 

shakllantiruvchi ham irodasini ifoda etuvchi organi hisoblanadi. 

Aksiyadorlik jamiyatlari va aksiyadorlarning huquqlarini himoya qilish to‘g‘risida 

qonun 59-moddasiga asosan: 

Aksiyadorlar umumiy yig‘ilishining vakolat doirasiga quyidagilar kiradi: 

➢ 

jamiyat ustaviga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish yoki jamiyatning yangi 

tahrirdagi ustavini tasdiqlash; 

➢ 

jamiyatni qayta tashkil etish; 

➢ 

jamiyatni  tugatish,  tugatuvchini  (tugatish  komissiyasini)  tayinlash  hamda 

oraliq va yakuniy tugatish balanslarini tasdiqlash; 

---

➢ 

jamiyat  kuzatuv  kengashining  va  minoritar  aksiyadorlar  qo‘mitasining  son 

tarkibini belgilash, ularning a’zolarini saylash va a’zolarning vakolatlarini muddatidan 

ilgari tugatish; 

➢ 

e’lon qilingan aksiyalarning eng ko‘p miqdorini belgilash; 

➢ 

jamiyatning ustav fondini (ustav kapitalini) ko‘paytirish; 

➢ 

jamiyatning ustav fondini (ustav kapitalini) kamaytirish; 

➢ 

o‘z aksiyalarini olish; 

➢ 

jamiyatning  tashkiliy  tuzilmasini  tasdiqlash,  ijroiya  organini  tuzish,  uning 

rahbarini saylash (tayinlash) va rahbarning vakolatlarini muddatidan ilgari tugatish; 

➢ 

jamiyat taftish komissiyasining a’zolarini (taftishchisini) saylash va ularning 

vakolatlarini  muddatidan  ilgari  tugatish,  shuningdek  taftish  komissiyasi  (taftishchi) 

to‘g‘risidagi nizomni tasdiqlash; 

➢ 

jamiyatning  yillik  hisobotini  va  yillik  biznes-rejasini,  shuningdek  jamiyat 

faoliyatining  asosiy  yo‘nalishlari  va  maqsadidan  kelib  chiqqan  holda  jamiyatni  o‘rta 

muddatga va uzoq muddatga rivojlantirishning aniq muddatlari belgilangan strategiyasini 

tasdiqlash; 

➢ 

jamiyatning foydasi va zararlarini taqsimlash; 

➢ 

jamiyat kuzatuv kengashining va taftish komissiyasining (taftishchisining) o‘z 

vakolat  doirasiga  kiradigan  masalalar  yuzasidan,  shu  jumladan  jamiyatni  boshqarishga 

doir  qonun  hujjatlarida  belgilangan  talablarga  rioya  etilishi  yuzasidan  jamiyat  kuzatuv 

kengashining  hisobotlarini  va  taftish  komissiyasining  (taftishchisining)  xulosalarini 

eshitish; 

➢ 

jamiyat  tomonidan  korporativ  obligatsiyalar,  shu  jumladan  aksiyalarga 

ayirboshlanadigan obligatsiyalar chiqarish to‘g‘risida qaror qabul qilish; 

➢ 

qimmatli qog‘ozlarning hosilalarini chiqarish to‘g‘risida qaror qabul qilish; 

➢ 

jamiyatning korporativ obligatsiyalarini qaytarib sotib olish to‘g‘risida qaror 

qabul qilish; 

➢ 

imtiyozli  huquqni  qo‘llamaslik  to‘g‘risida  ushbu  Qonunning 35-

moddasida nazarda tutilgan qarorni qabul qilish; 

➢ 

ushbu Qonunning 34-moddasiga muvofiq aksiyalarni joylashtirish (qimmatli 

qog‘ozlarning birja bozoriga va uyushgan birjadan tashqari bozoriga chiqarish) narxini 

belgilash; 

➢ 

aksiyadorlar umumiy yig‘ilishining reglamentini tasdiqlash; 

➢ 

aksiyalarni maydalash va yiriklashtirish; 

➢ 

jamiyatning ijroiya organiga to‘lanadigan haq va (yoki) kompensatsiyalarni, 

shuningdek ularning eng yuqori miqdorlarini belgilash;