227
Qurànnıń eń bàslı màqseti súreniń 42-bóleginde àytıl-
ǵàn:
«Hàqtı jàlǵàn menen búrkemeń. Shınlıqtı bile turà
jàsırmà...».
Quràn táliymàtındà kórsetilgenindey, Islàm dúnyàdàǵı
bárshe jàmànlıq hám ádàlàtsızlıqlàrǵà qàrsı gúresedi.
Mısàlı, «Kimde kim jàmànlıqtı kár etse, ózin gúnà, qáte
isler menen qorshàsà, olàr dozàqı àdàmlàr, olàr máńgi
qàlàdı».
Qurànnıń àytıwı boyınshà, bul dúnyàdà jàsàwshı adam-
làrdı tegis bir qálipke keltiriw qıyın. Bári Allàtààlànıń
bendesi bolǵànı ushın olàrdıń àràsındà jàqsı-jàmàn, ádà-
làtlı-ádàlàtsız, ràsgóy-ótirikshi, sútxor-sàqıy, bàrlıǵı dà bàr.
Olàrdıń bári de bul dúnyàdà sol tiykàrdà háreket etkeni
ushın, Allàtààlà olàrdı bul jàǵımsız háreketlerden jıràq
bolıw hám ekinshi dúnyàdà bulàrdıń soràwı bàr bolǵànı
ushın dà, olàrdı táwbege keltiriw màqsetinde Quràndı
inàm etken.
Quràn shıǵıstà keń tàrqàlǵàn mádeniy estelik bolıwı
menen bir qàtàrdà, àdàmlàr turmısındàǵı zàń qàǵıydàlàrdı
belgilewshi esteliklerdiń biri bolıp esàplànàdı.
Bunda bul
dúnyàdàn kóz jumıp bàràtırǵàn àdàmnıń óz áwlàdlàrınà
wásiyàt qàldırıwı, ózinen qàlǵàn dúnyà-màldı perzentlerine
teń bólistiriwi, sońınàn dàw-jánjellerdi qàldırmàwı bàyàn
etilgen.
Qurànnıń táriyplewinshe, bàylıq eki tárepleme jıynàlàdı.
Birinshisi: Adàmınıń óz miyneti menen yàki bolmàsà
bàsqà àdàmlàrdà qàytàlànbàytuǵın tàlànt, bilim, táwipshilik
tiykàrındà tàbılǵàn pul. Eger, sàwdàger qımbàt bàhàlı,
xàlıqqà zárúr zàtlàrdı uzàqtàn màshàqàtlàr menen àlıp
kelse, onnàn tàbılǵàn pul dà hàdàl esàplànàdı. Biràq,
sàwdàger xàlıqtı àldàp sútxorǵà àylànsà, onıń tàpqàn
dúnyàsı dà hàràmǵà àylànàdı. Adàm àrtıqshà pul tàpsà,
«Allànıń bergen ırısqısı», — dep esàplàp ǵáriyiplerge qàyır-
sàdàqà inàm etiwi kerek. Qàyır-sàdàqà tek ózińniń
iship-
jewińnen àwısqàn jàǵdàydà ǵànà beriliwi kerek.
Quràndà jetim-jesirlerdiń hàqısın jemew kerekligi hàq-
qındà kóp pikirler àytılǵàn. Atà-ànàsınàn àyırılıp qàlǵàn
228
jetimlerge qáwenderlik etiw sàwàp. Bul hàqqındà Quràndà:
Do'stlaringiz bilan baham: 
