Дәріс uml class диаграммалары. Uml диаграммасында класс қалай бейнеленеді? Класстар арасындағы қатынас

Концептуалды аспект (conceptual perspective). Кластар диаграммасын концептуалды көзқарас тұрғысынан қарастырсақ, онда олар қарастырылатын пәндік аумақ түсініктерін көрсету үшін қолданылады. (Кук пен Дэниель мұны бастапқы көзқарас деп атайды). Концептуальды аспект – класстар диаграммалары заттық облыспен зерттелетін ұғымдарды көрсетеді. Бұл ұғым, әрине, жүзеге асырушы класстарға қатысты, алайда мұндай тура сәйкестік көбінесе болмайды. Шын мәнінде концептуалды модель әлсіз қатынасқа ие болуы мүмкін немесе мүлдем қатынасқа ие бола алмайды, сондықтан оны жүзеге асырушы ортаға қатыссыз қарастыруға болады (программалау тілдері);
Спецификация аспекті (specification perspective). Бұл жағдайда, біз программалық жүйені қарастыруға ауысамыз. Сонымен бірге оның жүзеге асуын емес, интерфейстерін ғана қарастырамыз. Объетіге бағытталған өңдеу іске асыру мен интерфейс арасындағы айырмашылықты айқын түрде көрсетеді. Бірақ, жүзеге асыру барысында ол көбіне ескерілмейді. Себебі, объетіге бағытталған программалау тілдерінде класс нотациясы құрамына интерфейс те, іске асыру да жатады. Бұл өте өкінішті жағдай. Себебі, объектіге бағытталған программалауда тиімді факторы – тап осы интерфейс. Спецификация аспектісі – модель БҚ деңгейіне түседі, бірақ класстардың программылық жүзеге асуы емес тек интерфейстер қарастырылады (мұнда интерфейс ұғымына класстар операциясының сырттан айқын көрінетін жиыны кіреді);
Іске асыру аспектісі (implementation perspective). Бұл көзқарас тұрғысынан қарағанда біз шынымен іске асыру деңгейіне түскен кластармен жұмыс жасаймыз. Мұндай көзқарас, мүмкін, өте жиі кездеседі. Бірақ көп жағдайда аналитик үшін көзқарас түрі өте қажет. Жүзеге асу аспектісі – модель БҚ бойыншы класстардың жүзеге асуын анықтайды. Бұл аспект программистер үшін аса маңызды болып табылады.

Класстар диаграммасы логикалық модельде құрылады және келесі мақсаттарда қолданылады: - Деректерді модельдеу үшін. Пәндік аймақтың талдауы оған тән мінездемелерді және олардың арасындағы қатынастарды көрсетеді. Класстар диаграммасының көмегімен ол өте оңай жобаланады. Бұл диаграммалар деректер базасының концептуалды сызбасын жасауда негіз болады; - Пәндік сала архитектурасының қойылымы үшін. ПС архитектурасын сипаттайтын маңызды класстарды бөліп алып, оларды диаграммаларда көрсетуге болады; - Экранның навигациясын модельдеу үшін. Мұндай диаграммаларда шекаралық класстар және олардың логикалық өзара қарым қатынасы көрсетіледі. Ақпараттық жолдар класстардың атрибуттары ретінде, ал басты нүктелер операциялар мен қатынастар ретінде жобаланады; - Бағдарламаның логикалық компоненттерін модельдеу; - Деректерді өңдеу логикасын модельдеу. Класстар диаграммасын көбінесе ПС модельдеу кезінде қолданады. Олар жүйенің құрылымын көрсете отырып жобалаудағы көзқарас жағынан статикалық сипатамалардың бір формасы болып табылады. Класстар диаграммасы класстарда суреттелген объектілердің үдемелі тәртібін көрсетпейді. Диаграммалар классында класстар, интерфейстер және олар арасындағы қатынас көрсетіледі.

Объектіге бағытталған бағдарламалар жүйесінде логикалық модельдеуді зерттеуде класстар диаграммасы маңызды орын алады. Класстар диаграммасы (class diagram) объектіге бағытталған бағдарламалар классында жүйе моделінің статикалық құрылымын сипаттауда қызмет етеді. Класстар диаграммасы дербес жағдайда заттық облыстың арасындағы, яғни объектілер мен ішкі жүйелер сияқты өзара қарым-қатынасты сипаттайды. Сонымен қатар олардың ішкі құрылымын және қатынас түрлерін қарастырады. Класстар диаграммасы әртүрлі түрлермен байланысқан структуралық қатынастарда «классификатор» типті элементтер секілді ең жоғарғы түсінік болып саналады. Класстар диаграммасы пакеттер, қатынастар, тіпті объектілер және байланыстар сияқты жеке дана ұғымдарды іске асырады.