Detallarini tozalash sifatini tekshirish. Mashinani yuvish va tashhizlash

 Mexanik usulda detal qo’lda tirnagichlar, shchetkalar va b. bilan tozalanadi. Bu maqsadda 
maydalangan meva po’choqlarini, abraziv zarrachalarni va boshqa materiallarni ifloslangan sirtga havo, 
suv yoki yuvuvchi eritmani uzatuvchi uskunalardan foydalaniladi.
Tozalash vositalari uch xildagi reagentlarga bo’linadi: 
organik erituvchilar va erituvchi emulsiya hosil qiluvchi vositalar; 
kislotalik erituvchilar; 
texnikaga mo’ljallangan sintetik yuvuvchi vositalar. 
Erituvchi emulsiya hosil qiluvchi vositalar yuvuvchi kompozistiya bo’lib, erituvchidan va 
emulgatordan iborat. Masalan yuza aktiv moddalar va suv mustahkam smolali yopishmalarni xona 
(20-25 °S) temperaturasida tezda tozalash uchun xizmat qiladi. Ularga AM-15 (asosiy erituvchi — 
ksilol), emulsin (asosiy erituvchi — kerosin) kiradi. 
Changdan loydan va boshqa ifloslantiruvchilardan suv va kaustik sodaning eritmasidan 
foydalaniladi. 
Ulardan 
70-80°S 
temperaturagacha 
isitilib 
foydalaniladi. 
Detal 
sirti 
yonilg’imoylovchi materiallardan kaustik sodaning 1-2% suvli eritmasidan foydalaniladi. 
Eritmadagi kaustik sodaning miqdori 6 % dan ortiq bo’lsa, (ayniqsa aliminiydan yasalgan) detal 
sirtida korroziyaning paydo bo’lish ehtimoli mavjud. Bunday eritma inson terisiga salbiy ta’sir 
ko’rsatish mumkin.
Sintetik yuvuvchi vositalar ishqor tuzlari va yuza aktiv moddalardan iborat bo’lib, ular 
moylovchi materiallardan va uglerodli yopishmalardan tozalash uchun mo’ljallangan. 
Sintetik yuvuvchi vositalar oq va ochsariq ko’rinishda kukun yoki granula shakliga ishlab 
chiqariladi. Ular zaharsiz, yonmaydi, portlashga havfsiz, suvda yaxshi eriydi. Ulardan rangli metall va 
kotishmalardan yasalgan detallarni tozalashda qo’llaniladi. 
Sintetik yuvuvchi vositalarning kamchiliklariga, ularning 35 g/l dan kattaroq miqdorida va 
temperatura 70 °S dan past bo’lganda ko’proq ko’pirishi kiradi.
MS-6, MS-16 va MS-18 preparatlari detal va agregatlarni moyli-loyli, smolali, asfalt-
smolali yopishmalardan oqimli va stirkulyastion tozalash mashinalarda tozalashda qo’llaniladi. 
Eritmadagi vositaning miqdori 75-85°S temperaturada 15...25 g/l ni tashkil qiladi. Botirib 
tozalashda eritmadagi vositaning miqdori 80-100 °S temperaturada 20-25 g/l ni tashkil qiladi.
«Labomid» tipidagi sintetik preparatlar MS xilidagipreparat kabi tozalash uchun ko’zda 
tutilgan oqim va botirish mashinalarida qo’llash uchun mo’ljallangan. «Labomid-101» va «Labomid-
102» preparatlari moyli-loyli va asfalt-smolali yopishmalarni oqim usulida tozalash uchun 
qo’llaniladi. Eritmadagi preparatning miqdori 10-15 g/l. 
70...85 ºS temperaturda «Labomid-203» preparati MS-8 preparatinig 80... 100 ºS tempera-
turasidagi 20...30 g/l miqdoriga o’xshash. Bulardan tashqari «Labomid-315» preparatidan ham 
foydalaniladi. 
«Temp-100», «Temp- 100A» texnik preparatlari ishqor tuzlari, yuza aktiv moddalar va 
passivlashtiruvchilar 
aralashmasidan 
iborat. 
Ulardan 
detallarni, 
yig’ma-birliklarni 
moy-loy 
yopishmalardan oqim bilan tozalash va yuvilgan sirtlarni korroziyadan saqlash uchun qo’llaniladi, 
eritmaning miqdori 60-75°S temperaturada 10...20 g/l ni tashkil qiladi.
«Kompleks» yuvuvchi preparati purkovchi apparatlarni zaharli ximikatlardan va boshqa 
zararli iflosliklardan oqim va bug’-suv oqimi bilan tozalash uchun qo’llaniladi. Eritmaning miqdori 
80...95 °S temperaturada10...15 g/l ni tashkil qiladi.
AM-15 organik preparati vannada dvigatel detallarini qattiq va mustahkam smolali 
yopishmalardan tozalash uchun qo’llaniladi. U yuza aktiv moddalarni organik eritgichlardagi 
eritmasidan iborat. Preparat zaharli yong’in va portlashga hovfli. Foydalanish temperaturasi 40 ºS 
dan yuqori bo’lmasligi lozim. 
Barqaror ifloslantiruvchilar (qurum, qasmoq)dan tozalash uchun detallar 400-480ºS 
temperaturaga ega bo’lgan tuz va ishqorga tushiriladi. Detallarning ifloslanish darajasigabog’liq 
bo’lgan holda tuzli vanna quyidagi tarkiblarni (massasi bo’yicha, %) o’z ichiga oladi: kaustik soda 
50-70, natriyli selitra 25-40, osh tuzi 4-6. Ifloslangan detallar eritmaga botirilib 5- 15 min davomida 
ushlab turiladi, undan so’ng suda yuviladi, kislota eritmasida neytrallashtiriladi va yakunida issiq suv bilan 
yuviladi. 

---