Dilmurod quronov a d a b iy o t s h u n o s L ik k a k ir ish oliy va o ‘rta maxsus ta'lim vazirligi


deyish to'g'ri bo'lmaydi, chunki ularda zarb bo'lgani holda, misra


Download 3.09 Mb.
Pdf ko'rish
bet100/181
Sana23.09.2023
Hajmi3.09 Mb.
#1685579
1   ...   96   97   98   99   100   101   102   103   ...   181
Bog'liq
1b0e79145e1d2c06c937d2f1838d8a77 ADABIYOTSHUNOSLIKKA KIRISH

deyish to'g'ri bo'lmaydi, chunki ularda zarb bo'lgani holda, misra 
pauzasi mavjud emas.
She’ming ma’lum miqdordagi misralardan tarkib topib, mazmun 
va ritmik-intonatsion jihatdan nisbiy tugallikka ega bo'lgan bo'lagi 
band deb yuritiladi. Eng kichik band — ikki misra. Ikkilik bandlar 
odatda o'zaro qofiyalangan misralardan tarkib topadi. Mumtoz 
adabiyotimizda ikkilik band shaklini masnaviy shakli deb yuritiladi. 
Ikkilik bandning alohida bir ko'rinishi baytdir.
Bayt masnaviydan qofiyalanish tartibi jihatidan (dastlabki bayt 
o'zaro qofiyalanadi, keyingi baytlaming ikkinchi misrasi birinchi 
bayt bilan qofiyadosh bo'ladi) farqlanadi. Demak, biz g'azal, qasida, 
qit’a janridagi asarlaming bandlariga nisbatangina «bayt» atamasini 
ishlatsak to'g'ri bo'ladi. Uchlik bandlar nisbatan kam ishlatiladi. 
Mumtoz adabiyotimizda uchlik bandlar musallas(musallis) deb 
yuritiladi. Shu tarzda mumtoz adabiyotimizda to'rt misralik —


murabba’, besh misralik — muxammas, olti misralik — musaddas, 
etti misralik — musabba’, sakkiz misralik — musamman singari band 
shakllari ajratilgan. Mumtoz adabiyotimizdagi «musammat» degan 
umumiy nom ostida yuritiluvchi turg'un she’riy shakllar she’rning 
necha misralik bandlardan tarkiblanganiga qarab nomlanadi.
Yuqorida aytdikki, keng ma’noda ritm muayyan bo'laklaming 
ma’lum vaqt oralig'ida tartibli takrorlanishi, she’riy ritm deganda esa 
she’r misralaridagi ritmik bo'laklaming ma’lum o'lchov asosida tartibli 
takrorlanishidan hosil bo'luvchi ohang tushuniladi. Buni konkret 
misol asosida ko'rib o ‘taylik:
-
V -
-
/

Download 3.09 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   96   97   98   99   100   101   102   103   ...   181




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling