Dilmurod quronov a d a b iy o t s h u n o s L ik k a k ir ish oliy va o ‘rta maxsus ta'lim vazirligi


informatsiyadir. Demak, badiiy tilning belgilovchi xos (spetsifik)


Download 3.09 Mb.
Pdf ko'rish
bet76/181
Sana23.09.2023
Hajmi3.09 Mb.
#1685579
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   181
Bog'liq
1b0e79145e1d2c06c937d2f1838d8a77 ADABIYOTSHUNOSLIKKA KIRISH

informatsiyadir. Demak, badiiy tilning belgilovchi xos (spetsifik) 
xususiyatlari obrazlilik (tasviriylik) va emotsionallik ekan.
Yuqorida ko‘rganimizdek, badiiy til umumxalq tiliga asoslanadi, 
uni butkul yangi hodisa deb qaramaslik kerak. Biz kundalik muloqotda 
ishlatib yurganimiz odatiy so‘zlardan badiiy so‘z o ‘sib chiqadi. 
So‘zning bevosita, odatiy ma’nosi badiiy asar matnida yangidan- 
yangi qirralarini namoyon qiladi, uning ma’no sigMmi benihoya 
kengayadiki, buni badiiy asarda tasvirlangan xususiy faktdan katta 
bir badiiy umumlashma kelib chiqishiga o‘xshatsa boMadi. Bunga amin 
boMish uchun kundalik muloqotda aytilgan «Men kezgan so‘qmoq


ko'milib bo'libdi» degan jumla bilan misolga olingan she’rdagi «Ko'milib 
bo'libdi men kezgan so'qmoq» satri yetkazayotgan badiiy 
informatsiyani qiyoslab ko'rish mumkin. Birinchi holda konkret 
so'qmoq, o'sha so'qmoqni odam yurmay qo'yganidan o't bosib 
ketgani nazarda tutilayotgani, ya’ni tinglovchi informatsiyani faqat 
o'z ma’nosida qabul qilayotgani ravshan. Xuddi shu so'zlardan tuzilgan 
satr esa ma’no sig'imi, o'quvchi xayolida qo'zg'ayotgan assotsiativ 
ma’nolar jihatidan benihoya keng. Chunki bu satr badiiy matn ichida 
keladi, baski, u butunning qismiga aylangan, demak, ma’no 
ottenkalari va hissiy bo'yog'i ham butun bilan bog'liq holda namoyon 
bo'ladi. Shu bois ham «ko'milib bo'lgan so'qmoq» lirik qahramon 
uchun (she’r ruhiga kirgan, o'zini lirik qahramon o'rniga qo'ya olgan 
she’rxon uchun ham) oddiygina so'qmoq emas. She’rdagi «Ko'milib 
bo'libdi men kezgan so'qmoq» satri lirik qahramon xayolida o'sha 
so'qmoq bilan bog'liq xotiralami jonlantiradi, beg'ubor va betashvish 

Download 3.09 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   181




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling