“диншунослик” – динни ўрганувчи комплекс фан

Динни илмий тадқиқ этишда қуйидагиларни билиш лозим бўлади:

• ДИНШУНОС БИЛИШИ ЛОЗИМ:

• динни ўрганишдаги ёндашувлар

• Шарқ ва Ғарбдаги диншунослик мактаблари

• диншуносликнинг соҳалари

• фаннинг асосчилари ва асарлари

• диншуносликнинг бошқа фан соҳалари билан боғлиқлиги

• диннинг жамият ва инсон ички дунёсида тутган ўрни

Фанни тўла ва пухта ўзлаштириш учун диншунос қуйидагиларга амал қилиши лозим бўлади:

• ДИНШУНОС АМАЛ ҚИЛИШИ ЛОЗИМ:

• диннинг эзгулик моҳиятини тушуниш

• дунё динлари манбалари ҳақида атрофлича тасаввурга эга бўлиш

• динлар тарихини тарихий жараёнлар билан боғлиқ ҳолда ўрганиш

• муайян диндаги етакчи шахс ҳақида билимга эга бўлиш

• диншуносликка оид тадқиқотлар ва улардаги ёндашувларни билиш

2. ДИНШУНОСЛИККА КИРИШ ФАНИНИНГ ОБЪЕКТИ ВА ПРЕДМЕТИ.

• “Диншуносликка кириш” фани динни ҳар томонлама, холислик ва илмийлик асосида ўрганувчи фандир. Унинг объекти дин билан боғлиқ барча тушунчаларни қамраб олади.

“ДИН” ТУШУНЧАСИ

• Араб тилидаги манбаларда қайд этилишича, дин сўзи “дâна” феълидан ясалган бўлиб, “кимгадир ёки нимагадир боғланмоқ, алоқадор бўлмоқ”, “динун” сўзи эса “дин, имон, ажр-мукофот, қилинган ишга яраша берилган ҳақ” каби маъноларни билдиради.
• Ўзбек тили луғат адабиётларида “дин” – ишонч, ишонмоқ, эътиқод, ҳукм, ҳисоб, жазо, бўйсуниш, итоат қилиш, ибодат, йўл тутиш, одат қилиш, эътиқод қилиш маъноларини билдириши келтириб ўтилади.

“ДИН” ТАЪРИФИ

• “Дин – инсоннинг муқаддас деб билган нарсаларига нисбатан муносабатидир” (Рудольф Отто);
• “Дин – руҳий борлиқларга нисбатан ишонч” (Эдвард Тайлор); “Дин – инсоннинг абадиятни англашини таъминловчи, ақл ва мантиққа тобеъ бўлмаган зеҳний бир малака ёки иқтидоридир” (Макс Мюллер);
• “Фансиз дин кемтикдир, динсиз фан эса кўрдир” (Альберт Эйнштейн);
• “Яхши ҳаёт фақатгина диндадир” (Томас Фуллер);
• “Дин – энг буюк ижтимоий қадриятлар ҳиссидир” (Эдвард С. Амис); “Дин – доимо бир ҳаёт эгаси Тангрига, яъни бир илоҳий ҳис ва ироданинг коинотни бошқаришига ва инсоният билан алоқадор ахлоқий муносабатларни ўз тасарруфида ушлаб турганига ишонишдир” (Жеймс Мартиньо);
• “Дин – бир жамоатнинг вужудга келишини таъминловчи маросим ва эътиқодлар мажмуидир” (Э.Дюркгейм).