Diskret qurilmalar nazariyasi nisbatan yosh va tez rivojlanayotgan fan sohalaridan biri hisoblanadi

4. Ko‘p taktli chekli avtomatlar sxemasini sintez qilish


4.1. Generatorni sintez qilish

Chekli avtomat, ya’ni chekli sonlar holatidagi avtomat 6ta to’plam orqali beriladi:

,
bu yerda - kirish alifbosi
- ichki alifbosi
- chiqish alifbosi
- o’tishlar funksiyasi; - chiqishlar funksiyasi; s₀ – avtomatning boshlang’ich holati.

4.1-rasm. Chekli avtomatlarning mavhum modeli

O’tish va chiqish funksiyalari jadval, grafik yoki analitik usul ko’rinishida berilishi mumkin

Tuzilmaviy sxemani qurish uchun quyidagilarni amalga oshirish kerak:

1. 
   Har bir a_i harflarini kirish alifbosidagi katta A harflarida, fizik kirishlari x₁, x₂, . . ., x_n (x_i {0, 1}) larini signallar qiymati yig’indisida yozilishi kerak. Bu kirish signallarini kodlash deb ataladi.
   
2. 
   Har bir v_i harflarini kirish alifbosidagi katta V harflarida, fizik kirishlari z_1, z₂,…,z_m (z_i=0,1) larini signallar qiymati yig’indisida yozilishi kerak. Kirish bosqich chiqish signallarini kodlash deb ataladi.
   
3. 
   Hotira elementlar HE sonini va turini aniqlash.
   
4. 
   Har bir s_i holati mavhum avtomat topshirig’i, HEning y₁, y₂, . . ., y_r (y_i {0, 1}) holatining yig’indisi (qiymati) yozilishi kerak.
   
5. 
   Ulab-uziladigan funksiyalarni aniqlash, ya’ni HEning y₁, y₂, . . ., y_r va mantiqiy sxemalar ishini va avtomatning kombinasion qismining tuzilmasini aniqlovchi z_1, z₂,…,z_m chiqish funksiyalarini ta’riflovchi ulash funksiyalarini aniqlash.
   

Generator to’g’ri to’rtburchak mo’tadil ketma-ket impulslarni shakllantirish uchun mo’ljallangan. Genaratorning ichki holatining soni M harfi bilan belgilangan, masalan, M2, M4 va hakozo. Misol uchun: taktli impulslar generatori M4 bo’yicha ketma-ket impulslarni uzatishi kerak, ya’ni avtomat to’rt holatga ega bo’lishi kerak. Chekli avtomatni (ChA) ishlash algoritmini mavhum shaklda graf orqali tuzamiz.

4.2-rasm. O’tishlar generatorining grafi

Xozirgi mavhum avtomat uchta to’plamda berilgan (ko’rsatilgan): ; ; Generatorning berilgan o’tishlar grafi Mura avtomati grafiga mos ravishda berilgan bo’lib, xozirgi vaqtda chiqish signallari avtomatning faqat ichki holati bo’yicha aniqlanadi.

Graf bo’yicha quyidagini aniqlaymiz:

1. 
   N harfida kirishlarini ko’rsatish uchun kerak bo’lgan avtomatning ”n” fizik kirishlar soni quyidagi shartdan aniqlanadi: . Bu yerda bo’lganda bo’ladi.
   

4.1-jadvaliga mos ravishda X signalini kodlash variantini tanlaymiz.

2. 
   M harfida chiqishlarini ko’rsatish uchun kerak bo’lgan avtomatning ”m” fizik kirishlar soni quyidagi shartdan aniqlanadi: . Bu yerda bo’lganda bitta chiqishga ega bo’lishi kerak.
   

4.2-jadvalda chiqishlarni kodlash variantlari keltirilgan.

3. 
   R ichki holatini ko’rsatish uchun kerak bo’lgan avtomatning ”r” hotira elementi soni quyidagi shartdan aniqlanadi: . Bu yerda bo’lsa hotira elementining minimal soni .
   

Topshiriq bo’yicha hotira elementini turi RS – trigger bo’lsin.

4. 
   ChA ichki holatini kodlash variantini 4.3-jadvaliga mos ravishda tanlab olinadi.
   

4.1-jadval 4.2-jadval 4.3-jadval

A	X		V	Z		S	y1	y2