- Hozirgi bosqichda proyektiv tafakkur va faoliyat rivojlanishida ijtimoiy-gumanitar tendensiya hukmronlik qilib, uning doirasida namoyon bo‘lish sohalari keng va xilma-xil bo‘lib bormoqda:
- Proyektiv komponentlar texnik-muhandislik va boshqaruv faoliyati doirasidan tashqariga chiqib, aksariyat kasblarga kirib bormoqda.
- Loyihalashning pragmatik va konstruktiv jihatlari ta’lim jarayonining muhim qismiga aylanayotganligi ko‘zga tashlanib turibdi. Ayniqsa ijtimoiy-gumanitar va axborot texnologiyalari sohasidagi loyihalash rivojlanmoqda.
- Loyihalash tushunchasi aniq chegaralarini yo‘qotib, yangi ma’nolarga ega bo‘la boshladi. Natijada proyektiv faoliyatning yangi (yekologik) paradigmasini shakllantirish jarayoni bilan birga kechadigan bir qator nazariy- metodologik va kognitiv-mafkuraviy muammolar paydo bo‘lb, bunda asosiy e’tibor mahsulotdan maqsad va loyihalash muhitiga bosqichma-bosqich o‘tib boriladi
Yoshlarda ta’limda proyektiv tafakkur tarzini shakllantirishning ontologik va gnoseologik jihatlari.
1958-yilda ilgari tashkil etilgan Moskva mantiq doirasining bevosita davomi sifatida paydo bo‘lgan Moskva uslubiy to‘garagi proyektiv tafakkurni va loyiha, dizayn, loyiha madaniyati va boshqalar kabi o‘zaro bog‘liq tushunchalarni tushunishga katta hissa qo‘shdi.
O.I.Genisareskiy, G.P.Shchedroviskiy, V.L.Glazychev va boshqalar proyektiv tafakkurning falsafiy va metodologik asoslarini faoliyat sifatida ishlab chiqdilar. Ular kasbiy fikrlash va bilimning turli shakllari: arxitektura, muhandislik, boshqaruv va hokazolarning tuzilishi va o‘zaro bog‘liqligini o‘rgandilar.
Proyektiv tafakkurni rivojlantirish uchun assosiativ psixologiya, xulq-atvor (bixeviorizm), geshtalt psixologiyasi, psixoanaliz va boshqalar kabi fikrlash nazariyalarining to‘plangan intellektual boyliklarini bilish kerak.
Ilmiy adabiyotlarda Gvido Shtompfning bir maqolasida “proyektiv tafakkur emas, balki u fikrlash sifatida e’tirof etiladi. Iqtisodchilar tomonidan dizayndan “o‘g‘irlangan” tushunchasi bo‘lib, fetishga aylandi. Aslida bu kasb va mahoratdir”, deb bildirilgan fikr mavjud.
Do'stlaringiz bilan baham: |