Djamolova muhlinso muhammadrasul qizining

4.5. Tajribaning iqtisodiy samaradorligi.
Qushqo’nmas urug‘larini yetishtirishda har bir omillar uning sifat ko‘rsatkichlarini yuqori darajaga ko‘tarish, bu orqali ma’lum iqtisodiy samaradorlikka erishish vazifa qilib qo‘yildi. Ilmiy tadqiqot ishlarimizni iqtisodiy samaradorligini taxlil qilish, natijalarini iqtisodiy jihatdan taqqoslash bilan yakunlandi.
Qushqo’nmas urug‘larini yetishtirishdan oldin dastlab uning rejasi ishlab chiqildi. Buning zamirida yerlardan unumli foydalanish, ishchi kuchi va agrotexnik tadbirlarni rejalashtirish, qilingan sarf xarajatlarni ma’lum bir qismini yoki to‘liq oqlash va maydon rentabelligini oshirish kabi boshqa maqsadlar ko‘zlanadi.
Qushqo’nmas urug‘larini yetishtirish uchun qilingan xarajatlar tajriba variantlari bo‘yicha o‘rganildi.
Qushqo’nmas urug‘larini yetishtirishning iqtisodiy samaradorligi bo‘yicha ma’lumotlar 4.4.1-jadvalda keltirilgan.
Qushqo’nmas urug‘ining narxi sifatida urug‘likning o‘rtacha bozor narxi olindi. Qushqo’nmas urug‘ini yetishtirgan dexqonlar o‘z joyida xaridorlarga bir kilogrammni o‘rtacha bozor narxi 45000 so‘mdan qilib belgilangan. Ana shu narxlarga hosildorlik ko‘paytirilib, jami daromadlar aniqlandi. Jami daromadlardan xarajatlar ajratilib, sof daromad aniqlandi. Sof foyda 100 ga ko‘paytirilib, jami xarajatlarga bo‘linib, rentabellik aniqlandi. Sof foyda =Yalpi daromad – Yalpi xarajatlar
Sof foydaning darajasi nisbiy ko‘rsatkich bo‘lib, rentabellik darajasi deb ham ataladi.
∑ sof foyda
D _f = ------------------- x 100 %
Yalpi daromad


Tajribada eng yuqori iqtisodiy samaradorlik qushqo’nmas kuzgi (25.10) muddatda gektariga 15 k/ga ekilgan variantda kuzatilib, sof foyda gektariga 105725000 so‘mni, rentabellik darajasi 93.9%ni tashkil etdi.
4.4.1-jadval
Qushqo’nmas hosildorligining iqtisodiy samaradorligi