Dunyo dinlari tarixi o‘rta umumta’lim muassasalarining 10-sinflari va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalari uchun darslik
Download 2.32 Mb. Pdf ko'rish
|
Dunyo dinlari tarixi. 10-sinf (2017, Z.Islomov, D.Rahimjonov)
- Bu sahifa navigatsiya:
- IJODIY FAOLIYAT
- Shamanizm (shomonlik).
|
Fridrix Maks
Myuller (1823–1900) IJODIY FAOLIYAT Quyi sinflarda tarix fanidan olgan bilimlaringizga tayanib, Maks Myuller nima uchun hinduiylikning muqaddas kitobi Vedalarlarga tayanganligi yuza- sidan mulohaza qilib ko‘ring. 17 Fetishizm. Zamonaviy dinlarda fetishizm tabarruk buyumlarni tavof qilish tarzida, jumladan, xristianlar- da — xoch, ikonalar, mayitga sig‘inish, buddizmda – tabarruk o‘g‘ir yoki hovoncha tarzida saqlanib qolgan. Irim-sirimga ishonadigan odamlar orasida tumor baxt keltiradi, ko‘zmunchoq esa yomon ko‘zdan asraydi, de- gan ishonch mavjud bo‘lgan. Taqa, tumor, bo‘yin taqin- IJODIY FAOLIYAT O‘zbekiston milliy ensiklopediyasidan animizm, totemizm, fetishizm, shomonlik, sehrgarlik tushunchalarining lug‘aviy mazmunini toping. Ular- ning har biriga misollar keltiring. TARIXGA NAZAR Farg‘ona vodiysining So‘x qishlog‘idan topilgan va miloddan avval- gi II mingyillikka oid tashqi ko‘rinishidan o‘qilonga o‘xshash tosh tumor O‘zbekiston xalqlari tarixi muzeyida saqlanmoqda. Ho‘kizga qadimdan kuch-qudrat, mahsuldorlik timsoli sifatida qaralgan. Ba’zi arxeologik yodgorliklardan tutqichi qo‘y shaklida ishlangan idishlar topilgan. Qadimgi mahalliy xalqlarda yuqoridagi hayvonlarni ulug‘lash odati ancha keng tarqalgan. 18 chog‘i (kulon) kabi narsalar zamonaviy fetishlarga mi- sol bo‘ladi. Shamanizm (shomonlik). Boshqa millatlarda bo‘lgani singari, Markaziy Osiyo xalqlarida ham sha- manizm turli ko‘rinishlarda kuzatiladi. Folbinlik, rom ochish, issiq-sovuq qilish, ilgirlik kabilarni shamanizm belgilari sifatida keltiriladi. Bugungi kunda ham ba’zan biror narsasini yo‘qot- gan kishi folbinga borish holatlari uchraydi. Shuning- dek, sehr yo‘li bilan birovga foyda yoki zarar yetkazish- ga urinish amaliyoti ham kuzatiladi. Markaziy Osiyo xalqlarida ba’zan biror kimsa uzoq vaqt kasal bo‘lsa, unga sog‘ayishning birdan-bir yo‘li – ruhlar bilan mu- loqotga kirishish, deb uqtiradilar. Bunday kishilar xalq orasida «odamli» deyiladi. Ammo unutmaslik kerakki, ko‘pincha, bunday hollar sodda odamlarni aldash uchun o‘ylab chiqarilgan bo‘ladi. Download 2.32 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|