Dunyo dinlari tarixi o‘rta umumta’lim muassasalarining 10-sinflari va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalari uchun darslik
Download 2.32 Mb. Pdf ko'rish
|
Dunyo dinlari tarixi. 10-sinf (2017, Z.Islomov, D.Rahimjonov)
- Bu sahifa navigatsiya:
- XRISTIANLIK 10-§ FAOLLASHTIRISH UCHUN SAVOL VA TOPSHIRIQLAR
- VUJUDGA KELISHI
|
MUSTAHKAMLASH UCHUN
SAVOL VA TOPSHIRIQLAR 1. Buddaviylik asosiy manbasining nomlanishi «Tipitaka» qanday ma’no- ni anglatadi? 2. Buddaviylik ta’limotidagi oqimlarning umumiy va o‘ziga xos tomonla- ri nimalardan iborat ekanligini ayting. 3. «Inson o‘ziga xos mavjudot bo‘lib tug‘iladi, o‘zinio‘zi halok qiladi yoki qutqaradi». Mazkur matndagi «o‘zini-o‘zi halok qiladi» degan iboraga hayotiy misollar keltiring. Dalaylama Lamaizmning oliy diniy rahna mosi Dalaylama (tibetcha – «den gizdek ulug‘ lama») tug‘ilgan mavjudotlarning eng ulug‘i, «bod hisattva»ning Yerdagi ko‘ri nishi, tirik xudo hisoblanadi. 48 XRISTIANLIK 10-§ FAOLLASHTIRISH UCHUN SAVOL VA TOPSHIRIQLAR 1. Xristianlik dini haqida nimalarni bilasiz? 2. Xalqimizga xos bo‘lgan diniy bag‘rikenglik qadriyati deganda nimani tushunasiz? Fikringizni misollar bilan izohlang. 3. Ushbu matnni o‘qing va «etnik sabr- toqat», «bag‘rikenglik» tushuncha- lari xalqimiz hayotida qanday o‘rin egallaganligini tushuntirishga hara- kat qiling. «Etnik sabrtoqat, bag‘rikenglik hayot bo‘ronlaridan omon qolish va rivoj lanish uchun zarur tabiiy me’yorlarga aylandi» (Islom Karimov). VUJUDGA KELISHI Milodning I asrida Falastinda vujudga kelgan xris- tianlik dini e’tiqodchilari soni bo‘yicha dunyoda bi- rinchi o‘rinda turadi, Yer yuzi aholisining qariyb 2 mil- liarddan ortig‘i bu dinga e’tiqod qiladi. Shuning uchun ham xristianlik jahon dini sifatida e’tirof etiladi. Xristianlik ta’limotining paydo bo‘lishi Iso Masih shaxsi bilan bog‘liq. Iso shaxsi haqida fanda mifologik va tarixiy yondashuvlar mavjud. Mifologik yondashuv tarafdorlari fan Iso Masihning tari xiy shaxs ekanligi haqida ishonchli ma’lumotga ega emas, deb hisoblaydilar. Ular xristianlikning Falastindan tashqarida vujudga kelganini ta’kidlaydilar. Shuningdek, Iso Masih haqidagi rivoyatlar Sharqda tarqalgan aso- tirlardagi xudolarning vafot etib, tirilishiga o‘xshashi- ni, Injilda ziddiyatlar va turlicha talqinlar mavjudligini buning isboti deb keltiradilar. Iso Masih 49 Tarixiy yondashuv vakillari esa Iso Masihni xristian- lik ta’limoti asoslarini shakllantirgan, yangi dinni targ‘ib qilgan tarixiy shaxs, deb hisoblaydilar. Ular bu haqda ma’lumot beruvchi qator tarixiy manbalarga tayanadi- lar. Masalan, shunday manbalar ning biri Iosif Flaviy «Qadimiyotlar» asarining Rim prokuratori Pontiy Pilat- ga bag‘ishlangan bobida Iso yangi e’tiqodni targ‘ib et- gani va unga ko‘pchilik yahudiylar va yunonlar ergash- gani qayd etilgan. Iso ning safarlari davomida ko‘plab odamlar unga shogird bo‘ladilar. Ularni havoriylar (yu- noncha «apostol» — «yordamchi») deb ataganlar. Xristianlik ta’limotiga ko‘ra, Isoning da’vati aksa- riyat hukmdorlar, qabila sardorlari va yahudiy ruhoniy- lari tomonidan ta’qibga uchragan. Shogirdlaridan biri Iuda Iskariot sotqinligi oqibatida Iso Masih 33 yoshida fitnachilikda ayblanadi. Xristianlik manbalariga ko‘ra, Iso Iso Masih va uning 12 havoriy shogirdlari Iso Masih haqi dagi ma’lumot lar, asosan, diniy manbalarda ke ladi. Iso nomiga qo‘shiluvchi Ma sih so‘zi qadimiy yahudiy tili — ibriydagi «mo shiax» so‘zidan olin gan bo‘lib, «silan gan» yoki «siylan gan» ma’no larini beradi. 50 ruhoniylar talabiga binoan Golgofa tepaligida xalq ko‘zi o‘ngida xochga mixlanadi. Uning ta’limoti havoriylar tomonidan davom ettiriladi va ko‘plab odamlar xristian diniga jalb etiladi. Hukmron tabaqalar o‘z hokimiyatini mustahkamlash maqsadida xristianlik dinini qabul qila- dilar. Download 2.32 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|