Dunyo okeani haqinda umumiy malumot I. I. Dunyo okeaniga umumiy tabiiy geografik ta’rifi

I.II. Dunyo okeani tubi relefi.
Keyingi yillarda Okeanda olib borilgan izlanishlar shuni ko’rsatdi, Okean tubining relyefi murakkabligi tomonidan materiklar usti relyefidan qolishmaydi. Tubining geologik tuzilishi va relyefi. Okean tubi maydonining ko’p bo'lagi (73,8%) 3000 m dan 6000 m gacha chuqurlikda joylashgan. Okean tubining sayyora miqyosidagi morfostrukturalari (eng yirik shaklari) Yer po’sti ayrim bo'limlarining tuzilishi va tarixiy rivojlanishidagi farqlarga qarab ajratiladi. Okean tubini eng yirik relyef shakllariga qarab 4 bo'lakka bo'lish mumkin: 1) materiklarning suvlar ostida qolgan ovloq joy bo'limlari ; 2) Okean tub; 3) materiklerning suvlar ostida qolgan ovloq joy bo'limlari bilan Okean tubi o'rtasidagi masofa zona ; 4) okean o'rtasidagi tog' tizmalari³.
Okean tubining materiklarga yoqini bo'limlarning Yer qabigi materiklarnikiga o'xshash bo'lib, materiklarning suvlar ostidagi cheti hisoblanadi va unda relyef xususiyatlariga qarab shelf, materik yonbagri va materik etagi farq etiladi. Materik etagi bilan chegaradosh Okean tubi uchlar qoplamali: siyrak qobiqdan iborat yumshoq cho'kindili yuqori qoplama (yoki " birinchi" seysmik qoplama ), " ikkinchi" (bazalt usti toifasi ) va pastki qoplama — bazalt toifasi.
Tinch okean ovloq joylarining katta qisminida, Hind okeanining Shimoli-sharqida, shuning sho'rligida, Karib va Skosha (Sko-tiya) dengizlarida materikning suvlar ostidagi cheti bilan Okean tubi o'rtasida masofa zona joylashgan. Bu yerlarda ovloq joy dengiz soyliklari (chuqurligi 4000- 5000 m gacha ), yoysimon tizilgan orollar (bunday orollarding tomi suvlar ustida tog' tizmalarini paydo qilgan ), chuqur suvayirg'ichlar relyefning asosiy shakllaridir; Okeanning eng chuqur yerlari ana o'sha sug'orichlarda (Mariana botig’i — 11022 m). Bunday orollar zonasida zilzila bo'lib, vulkanlar otilib turadi.
Okean o'rtasidagi suvlar osti tog' tizmalari Okean tubining 4-yirik shaklidir. Borlik Okean u boshidan bu boshiga kesib o'tgan suvlar osti tog'larida rift vodiylari, rift tizmalari, geosinklinallar, shuning sho'rligida, yirik vulkan qator-qatorlari uchraydi.
Dunyo okeani osti relyefi batigrafik egik chiziqlar berib, u okean osti maydonining taqsimlanishin ko'rsatadiki. Biroq chuqurlik saviyasi ko'pchilik hollarda Dunyo okeani osti relyefining elemetlarin to’liq o'zida aks ettira olmaydi.