Mavzu: Dunyo tillari taraqqiyotining sabablari (ichki, tashqi, tizimli, qarama-qarshiliklar )mavzusida yakka tartibdagi taqdimot tashkil etish
Reja:
Dunyo tillarining tasnifi
Dunyo tillarining tasnifi
Turkiytillarhaqidatushuncha
O'zbek adabiy tili, umurnxalq o'zbek tili vas hevalari
Hozirgi o'zbek tilshunoslik fanining sohalari va tarraqqiyoti
O'zbek milliy va adabiy tili
Tarixning guvohlik benshicha, o'z tiliga ega bo'lmagan birorta eng kicllik, juda ibtidoiy jamoa ham bo'lmagan. Tilshunoslikka oid adabiyotlarda ko'rsatilishicha, taxminiy llisoblarga ko'ra yer yuzida 5926 dan ortiq til shevalari mayjud bo'lib, shundan 500 tasi o'rganilgan. Masalan, Sudanda yashaydiganlar 117 tilda, Hindistonda 1000 ga yaqin. Dog'istonda 100 dan ortiq. Kongada 500, Indoneziyada 250 xildagi tillarda gaplashilishi e'tirof etiladi. Dunyodagi xitoy. ingliz, hind, ispan. rus. fransuz, o'zbek tillarida millionblab so'zlovchilar bo'lgani holda kamasin, karagas tillarida juda ozchilik odamlar so'zli^shadilar. Ammo hali oz sonli kishilar so'zlashadigan kamasin. karagas kabi tillar ham mavjud, ammo ularning soni ko'p-ozligidan qat'i nazar har-bir tihiing o'z tarixi, qonuniyati bor va ular o'zjillarini qalbida avaylab asraydilar.
Tillarni tabiiy yoki ijtimoiy belgilarini hisobga olgan holda gumhlarga ajratish tasnif deyiladi. Yer yuzidagi tillarni tekshirish. o'rganish XVIII asrdan boshlangan va qiyosiy tarixiy metod asosida tillarning fonetik, leksik. morfologik xususiyatlari bir-birigataqqoslab o'rganilgan.
Bu metodning asoschilari sifatida R.Raskin (Daniya), G.Bopp, Ya. Grimm (Olmoniya), A. Vostokov (Rossiya) kabi olimlarni ko'rsatish mumkin. Dunyodagi hamma tillar eng asosiy belgilariga ko'ra ikki xil tasnif qilinadi.
Genelogik (kelib chiqish manbaiga ko'ra) tasnif bu tillarorasidagi fonetik, leksik, grammatik o'xshashlikka asoslanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |