Jahon tilshunoslik fani yutuqlari asosida tilning barcha xususiyatlarim ilmiy o'rganish natijasida o'zbek tilshunoslik fanining birqancha sohalari yaratildi, ular quyidagilar: fonetika, imlo va talaffuz (orfografiya va orfoepiya), leksikologiya, fraziologiya. leksikografiya (lug'atshunoslik), morfemika, so'z yasalishi, grammatika (morfologiya, sintaksiz ). punktuatsiya (tinish belgilari) dan iborat.
Fonetika - nutq tovushri; orfografiya - to'g'ri yozuv, imlo qoidalari: orfoepiya - to'g'ri talaffuz qoidalari: leksikologiya - so'z ma'nolan: frazeologia - iboralar; leksikografiya - lug'at tuzish qoidalari; morfemika - so'zning morfemalari; so'z yasalishi -o'zbek tilida so'z yasash usullari, morfologiya - so'z shakllari va turkumlari; sintaksiz - gap qurilishi; punktuatsiya - tinish belgilari haqidagi nazariy va amaliy masalalarni o'rganadi. Endilikda o'zbek tilshunosligi zamonaviy lingvistikaning muhim yo'nalishlari va tamioqlarini o'ziga joylab filologik fan darajasiga o'sib yetdi. Buning isboti uchun quyidagi sohalami ko'rsatish mumkin.
Hozirgi zamon o'zbek tili fonetikasi sohasida Sh.Sho-abdurahmonov, V.V.Reshetov, A.Mahmudov, S.Otamirzaeva, A.Abduazizov; hozirgi zamon o'zbek tili morfologiya va sintaksizi - A.G'ulomov, M.Asqarova, G'.Abdurahmonov, A.Hojiev. N.Mah-mudov, U.Tursuiiov, A. Nurmaiov, A. Berdialiev; hozirgi zamon o'zbek tili leksikologiya va frazeologiyasi - F. Kamol. S. Usmonov, Sh. Rahmatullaev, S. Ibrohimov, 0. Azizov. E. Begmatov. O'zbek adabiy tili orfografiyasi va orfoepiyasi - G'.Olim, A. Alaviy, O. Ho-shim. A. Borovkov, O. Usmon, Z. Ma'rubov. O'zbek tili dialektologiyasi - Sh.Shoabdurahmonov, F. Abdullaev. M. Mirzae^-B. Jo'raev, A. Shermatov, X. Doniyorov. A. Isaev; o'zbek tili uslubiyati - G'.Abdurahmonov. R.Qo'ng'irov, I.Quchqortoyev, M.Mukarramov, B.O'rinboev, A.Mamajonov, A.Mamatov, Yo'l-Joshev. S. Karimov; o'zbek tili tarixi - H. Ne'matov. A. Rustamov.
S.L.Shukurov, S.Ashirboyev, Q.Mahmudov, E.Fozilov, H. Dada-boyev, o'zbek till punktuatsiyasi - G'oziyev, K.Nazarov va boshqalar.
Xususan, pedagogika va boshlang'ich ta'lim fakultetlari uchun M.Mirzayev, S.Usmonov, R.Ikromova, A.Azizova, D. Muhamme-dovalar "O'zbek till" (1970,1983) ma’ruzalar matnilarini yaratdilar.
Do'stlaringiz bilan baham: |