Úlgi: Olar qarańǵıda adasqan. Adasqanlar keldi.
Tapsırma. Oqıǵan ertek kitaplarıńızdan kóplik jalǵawı bar sózlerdi tawıp jazıń.
shınıǵıw. Qosıqtan kóplik jalǵawlı sózlerdi tabıń.
Olarǵa hár kúni jolıqsań payda, Olar kóp, ushırassań kewliń pitedi,
Jumısta ya jolda, quwanısh-qayǵıda, Múshkil islerińdi ańsat etedi.
Olar hesh waqıtta seni satpaydı, Otırıspada orın alıp yadlaydı, Tolqında qayıǵıń suwǵa batpaydı,
Jaqsı adamlarǵa jolıqqan kúni. (I.Yu.)
Kóplik jalǵawları degenimiz ne?
Olar qanday xızmet atqaradı?
Kóplik jalǵawları qanday sózlerge jalǵanadı?
§34. Tartım jalǵaw
shınıǵıw. Salıstırıń. Qanday ózgeristi ańlaysız?
Dápter, dápterim, dápteriń, dápteri, qálemler, qálemlerimiz, qálemlerińiz, qálemleri, bala, balam, balańız, balası, kitap, kitaplarım, kitaplarıń, kitapları.
Tartım jalǵawları -m, -ń, -sı, -si, -ım,
-im, -m, -ıń, -iń -ı, -i, -ımız, -imiz, -ıńız,
-ińiz, -ları, -leri túrinde qollanıladı.
Zattıń kimge yamasa nege tiyisli ekenligin bildiretuǵın qosımtalar tartım jalǵaw delinedi. Mısalı: kitabım (kitap meniki yamasa kitap maǵan tiyisli), kitabıń (kitap seniki yamasa saǵan tiyisli), kitabı (kitap onıki yamasa oǵan tiyisli).
Do'stlaringiz bilan baham: |