Mısalı: Óziń jas qızsań. (K.Sh.) Bul oǵada
úlken quwanısh boldı. (T.X.) Aspanda aqshıl bultlar kórinedi. Mısallardaǵı jas sózi jay, oǵada úlken sózi arttırıw, aqshıl sózi sa- lıstırıw dárejeni ańlatadı.
Kelbetliktiń jay dárejesi
shınıǵıw. Gáplerdi oqıp shıǵıń. Kelbetlik sózlerdi tabıń. Olardıń mánilerin salıstırıń.
Anam búgin kókshil túsli kostyum kiygen. Qolındaǵı kitaplardıń túri de sarılaw bolıp kórinedi. Aydana menen Dúrdana qızıl kóylekleriniń sırtınan sulıw jeńsiz kiygen.
shınıǵıw. Kóshirip jazıń. Kelbetlik sózdiń astın sızıń.
Jay dáreje kelbetliklerdiń jasalıwına itibar beriń.
Aq suńqar, aq tuyǵın biyik tawlarda, Kók ǵarǵa, kógershin jarqabaqlarda, Aq, sarı uyası shınar basında, Búlbúldiń mákanı shámen baǵlarda.
(A.D)
Jay dáreje zattıń belgisin, túrin, túsin, sımbatın t.b. hár qıylı sıpatların jay túrde túbir sóz halında bildiredi. Kelbetliktiń jay dárejesi zattıń anıq belgisin kórsetedi. Mısalı: úlken jay, aq qaǵaz, jaqsı adam, náhán ılaqa, kishkene tay.
shınıǵıw. Oqıń. Qara hárip penen jazılǵan kelbetlik sózlerdi tawıp, olardı jay mánisi menen salıstırıń.
1. Ǵarrı birinshi ret jigittiń qap-qara tınıq kózlerin kórdi. (S. S.) 2. Ol júdá aqıllı, ashıq júzli, kútá házilkesh, shaqqan bala edi. 3. Qaladaǵı eń kúshli táwiplerdiń bárin shaqırtıptı. 4. Qıs qarı menen gózzal máwsim. 5. Kók kóylek sulıw tariyxiy miyras.
shınıǵıw. Kelbetliklerdi gáp ishinde keltirip jazıń.
Kók, uzın, semiz, jańa, tereń, dúziw, jaqsı, sulıw.
Tapsırma. Balalarǵa arnalǵan shıǵarmalardan, naqıl- maqallardan jay dáreje kelbetlikke mısallar keltirip kóshirip jazıń. Kelbetlik sózlerdiń astın sızıń.
Do'stlaringiz bilan baham: |
