Ek sper im en ta L

1.3. Muammo
Har qanday vazifani muammo sifatida 
bayon etish mumkin. 
I lummasidan ajoyibi «Bolalar» savollari («Nima uchun osmon havo 
rang? Yoki nima kuchli? Kitmi? Filmi?») o'ylantiruvchi muammo- 
larni yaratmaydi. Ularga aniqlik kiritib isbotlashni talab etadi. Biri 
subycktivlikni oydiniashtirishdir. 
Hamma predmetlarni yaqqol 
deyish mumkin. Ular biz uchun kerak, tashlasak pastga tushadi. 
Lekin inson tanasi bundan farq qiladi, kosmik kemadagi holatni 
eslang. Qizil rang yashildan ozgina farq qiladi, ko‘k sariqdan, ammo 
rang ajratolmaslik kamchiligi bo'lgan odamlar ulami farqlay 
olishmaydi. Demak, inson yaxshi ishlashi uchun u har tomonlama 
b o iish i lozim. Agar unda motivatsiyalari yuqori bo'lm asa, faoliyati- 
da xatolar bo'ladi, bilim olishi sekinlashadi.
Hayotiy va fan muammolari ta’lim atamalari bilan shakllanadi. U 
tahliliy - tarkibiy bo'lishi lozim. « Nim a uchun quyosh yoritadi?» -
savol, lekin muammo emas, bu yerda m a’naviy metodlami ko'rsatish 
lozim.
«Shaxsni rivojlantirish, boshqalar bilan aloqasi, genetik deter- 
minlik, belgilarini va oilaviy totuvligini qanday tarbiyalash mumkin?
- bu muammo. Bu muammoni hal etish uchun psixologik bilim va 
metodlarga tayanish lozim.
Muaminolar qo'yishda farazlami shakllantirish lozim. Muammo- 
lar qaerdan olinadi? Fanda muammolami shakllantirish - yetishmov- 
chiliklarning mavjudligi, m a’lumot uchun axborotlaming yetishmas- 
ligi yoki borliqni tushuntirish orqali bo'ladi.
Olamni ko'proq aniq bilish bitta asosiy qo'llovchi iste’dod bilan 
bog'liq. Zero, muammolami bosqichlarga bo'lish mumkin:
• borliqni bilish .haqidagi bilimlarning yetishmasligini bartaraf 
etish;
• muammolami til darajasiga ko'tarish;
• m uam molaming fandagi shakli.
Muammo - bu ritorik so'roq. Bunda izlanuvchi savol beradi, 
a m m o u sav o lg a o 'z i javob topadi.
«M uammo» so'ziga falsafiy ta’rif quyidagicha bo'lishi mumkin.