Ekonomikalıq reformalar. Bazar munasábetleriniń qáliplesiwi

Bazar ekonomikasına ótiw jolı. Mámleket ǵárezsizligi qolǵa kiritilgach, Ózbekstan ulıwmadunyalıq, jáhán civilizatsiyasınıń úlken jolına túsip aldı. Ózbekstan bazar munasábetlerin qáliplestiriwdi, milliy dástúrlerge tiykarlanǵan óz jolin tańlap aldı. Ózbekstanda bazar munasábetlerine ótiwdiń ayriqsha jolı islep shıǵıldı. Bul joldıń tiykarǵı qaǵıydaları Prezident Islam Karimovning «Ózbekstan - bazar munasábetlerine ótiwdiń ayriqsha jolı» atlı shıǵarmasında, lekciya hám sóylewlerinde tiykarlab berildi (bes princip). Bul jolǵa, birinshiden, xalıq aralıq tájiriybe tiykar etip alındı. Ekinshiden, xojalıq múmkinshilikleri, shárt-shárayatları, eski basqarıw princpınan miyraslar bolıp qalǵan máseleler esapqa alındı.

Ózbekstanda social jóneltirilgen bazar ekonomikasın formalandiriw ushın ekonomikanı tupten reformalawǵa kiriwildi. Áwele, ekonomikalıq reformalardıń tómendegi strategiyalıq maqsetleri belgilep alındı :

• kisiler turmısı hám iskerligi ushın zárúr shárt-shárayatlardı támiyinleytuǵın ekonomikalıq sistemanı qurıw ;

• kóp ukladli ekonomikanı jaratıw ;.

• jeke menshiktiń mámleket tárepinen qorǵaw etiliwin támiyinlew;

• kárxanalar hám puqaralarǵa keń ekonomikalıq erkinlikler beriw;

• ekonomikada tereń strukturalıq ózgerisler qılıw hám báseki-shıdam ónimlerdi islep shıǵarıw ;

• jáhán ekonomikalıq sistemasına qosılıp barıw ;

• kisilerde jańasha ekonomikalıq pikirlewdi qáliplestiriw.

Reformalarıń huqıqıy tiykarları. Ekonomikalıq reformanı ámelge asırıwdıń tiykarǵı omiHaridan biri bazar ekonomikasınıń huqıqıy negizin jaratıwdan ibarat. Sol sebepli reformalardıń huqıqıy tiykarların jaratılıwma bólek itibarberildi.

Ekonomikalıq tarawǵa tiyisli bolǵan 100 den artıq nızamlar qabıllandı. Bul nızamlardı mazmun-mánisi tárepinen bir qatar jónelislerge bolıw múmkin.

1. Múlkshilik munasábetleri hám kóp ukladli ekonomikanı forma -lantiruvchi nızamlar. Bul jónelis sheńberinde múlkshilik tuwrısında, mulkni mámleket ıqtıyarınan shıǵarıw hám menshiklestiriw tuwrısında, ijara tuwrısında, mámleket turaq-jay fondini menshiklestiriw tuwrısında hám basqa nızamlar qabıllandı.

2. Xojalıq júrgiziwdi tártipke soluvchi nızamlar, yaǵnıy menshiklestiriw, múlkshilik, isbilermenlik, kárxanalar, fermer xojalıǵı, dıyxan xojalıǵı, shirkat xojalıǵı tuwrısında nızamlar qabıllandı. Bazar infratuzilmasini jaratıwshı jáne onıń iskerligin tártipke salıp turıwshı bankler hám bank iskerligi, pul sisteması, isbilermenlik, qamsızlandırıw, birjalar hám birja iskerligi tuwrısında, qımbatlı qaǵazlar hám fond birjası tuwrısında hám basqa nızamlar qabıllandı. Kárxana menen mámleket ortasındaǵı, kárxanalar ortasındaǵı munasábetlerdi jolǵa qo'yuvchi, salıq sisteması, monopolistik iskerlikti sheklew, kárxanalardıń bankrot bolıwı haqqında nızamlar qabıllandı, xojalıq protsessual kodeksi islep shıǵıldı, xojalıq sudı tuzildi.

3. Ózbekstannıń sırtqı ekonomikalıq iskerligin belgilep beretuǵın huqıqıy normalar jaratıldı. Sırtqı ekonomikalıq iskerlik tuwrısında, sırt el investitsiyaları tuwrısında, Ózbekstan Respublikasınıń xalıq aralıq shártnamaları tuwrısında qabıl etilgen nızamlar mámleketimiz sırtqı baylanıslarınıń rawajlanıwı tariyxında jańa bet ashtı.