Electr xa'm magnetizm lat

Ferromagnitlik materiallardın’ klassifikatsiyası. Ferromagnit materiallardı eki toparg’a 
bo’liwge boladı. 
1) magnitlik qa’siyetleri boyınsha jumsaq materiallar, u’lken magnit sin’irgishlikke iye, 
jen’il tu’rde (an’sat) magnitlenedi ha’m jen’il tu’rde (an’sat) magnitsizlenedi, kishi 
koertsitiv ku’shke iye. 
2) Magnitlik qa’siyetleri boyınsha qattı materiallar, salıstırmalı kishi magnitlik 
sin’irgishlikke iye, qıyınshılıq penen magnitlenedi, magnitlengen material qıyınshılıq 
penen magnitsizlenedi, u’lken koertsitiv ku’shke iye. 
Birinshi toparg’a kiriwshi ferromagnetikler tiykarınan o’zgermeli maydanlar paydalanılatug’ın 
elektroteхnikada, mısalı transformatorlardı sog’ıw ushın paydalanıladı. Al ekinshi toparg’a 
kiriwshi ferromagnetikler turaqlı magnitlerdi sog’ıwda qollanıladı. 
Kюri-Veyss nızamı. Ha’r bir ferromagnetik qızdırg’anda ekinshi a’wlad fazalıq o’tiwinin’ 
saldarınan paramagnetik halg’a o’tedi. Fazalıq o’tiw bolatug’ın temperaturanı Kюri 
temperaturası (Kюri noqatı dep te) dep ataydı. Paramagnitlik oblastta magnitlik qabıllag’ıshlıq 
(151)-nızam boyınsha o’zgeredi. Ferromagnetizmdi izertlewshiler bul nızamdı Kюri-Veyss 
nızamı dep ataydı. 
Domenler. 
Ferromagnitlik 
gisterezis 
ferromagnetiklerdin’ 
magnitlik 
domenlerden 
turatug’ınlıg’ının’ sebebinen orın aladı (58-su’wret). 
58-su’wret. Monokristallardag’ı ferromagnitlik domenlerdin’ ideallastırılg’an qurılısı. 
Magnitlik domennin’ ishinde atomlardın’ magnit momentleri bir ta’repke qaray bag’ıtlang’an 
boladı. Eger ferromagnetik tek bir domennen turatug’ın bolsa, onda hesh qanday gisterezis 
alınbag’an bolar edi. Eger ferromagnetik ko’p sanlı domenlerden turatug’ın bolsa sırttan 
tu’sirilgen magnit maydanı domenlerdin’ magnit momentlerinin’ bag’ıtın o’z bag’ıtına qaray 
burıp sızıqlı emes magnitleniw protsessi ju’zege keledi. 
Magnitlik domenlerdin’ payda bolıwı magnit maydanının’ energiyasın to’menletiw menen 
baylanıslı. 58-su’wrette sol jag’day sa’wlelendirilgen: 
a) domenlerdin’ sanı birew, ferromagnetik ta’repinen sırtta payda etilgen magnit maydanının’ 
induktsiyası u’lken; 
b) sırtqı maydan tiykarınan joqarıdag’ı ha’m to’mendegi betler a’tirapında jıynalg’an ha’m a) 
jag’dayındag’ıg’a qarag’anda a’dewir az energiyag’a iye; 
c) erkin polюsler joq ha’m maydan domenlerdin’ sırtına shıqpaydı; 
d) bul situatsiya c) punktinde ko’rsetilgen situatsiyaday, biraq ferromagnetik mayda domenlerge 
bo’lingen. 

---

96 
Ferromagnetik payda etken magnit maydanının’ (ferromagnetiktin’ menshikli magnit 
maydanının’) energiyasın minimumg’a alıp keliw ushın domenlerdin’ o’lshemleri maksimum 
tu’rde kishireytilgen bolıwı kerek.