Elektr energetikasi

2 .Bitta iste’molchili liniyadagi kuchlanish isrofi
3. Elektr tarmoqlardagi quvvat isrofini aniqlash

Manbadan iste’molchilarga uzatilayotgan elektr energiya transformatorlardagi va liniyalardagi kuchlanish isrofi bo’lgan hamda amalga oshiriladi. SHuning uchun ham iste’molchilardagi kuchlanish o’zining doimiy miqdorini saqlamaydi.

Bunda quyidagicha farqlanadi:
1. Kuchlanish og’ishi sekin-asta o’zgarib oqadigan kuchlanish o’zgarish, iste’molchilar rejimining o’zgarishi va hokazolar. Bu esa sutka (yil, oy) davomida elektr tarmoqning alohida nuqtalarida har xil og’ishi mumkin, albatta o’zining nominal qiymatidan.
2. Kuchlanishning tebranishi–tezlik bilan oqib o’tadigan kuchlanish o’zgarish, tarmoqning normal rejimini keskin ravishda o’zgarishi (qisqa tutashuv va katta quvvatni uzatish chog’ida).
Iste’molchilarning normal ish rejimini ta’minlash uchun kuchlanish nominal qiymatga yaqin holda uzatilish kerak. Elektr yuritgichlarni aylantiruvchi moment kuchlanishning kvadratiga bog’liq. Sabab, kuchlanishning 100% ga kamayishi elektr yuritgichlarning ishlash muddatini 2 marta qisqartiradi, kuchlanishning katta miqdorda oshishi esa, yuritgichning to’xtab qolishiga, chiqarilayotgan mahsulot sifatining tushib ketishiga olib keladi. SHu bilan birga cos ning tushib ketishiga olib keladi.
Iste’molchilardagi kuchlanish og’ishi quyidagi formula orqali aniqlandi:
n=(U-U_H)100% / U_H

Bu og’ish nominal kuchlanishga nisbatan foizlarda beriladi va EUBQ (PUE) orqali normallashtiriladi:

– yuritgichlar uchun 5% - nominalga nisbatan;
– turar-joy binolari lampalri, ko’cha yoritgichlari, avariya yoritgichlari uchun kuchlanish og’ishi 5% -nominalga nisbatan, projektorlarda va korxonalardagi ichki ishgi yoritgichlarda kuchlanish og’ishi, nominalga nisbatan 2,5% - gacha ruxsat etiladi;
– avariya rejimlarida lampalardag kuchlanish og’ishi nominalga nisbatan 12% gacha ruxsat etilgan.
Elektr ta’minot sxemasini loyihalshtirayotganda, injener iloji boricha isrofni minimumga etkazishi kerak: odatda simning ko’ndalang kesimi aniqlanayotganda U_r.e=5% ruxsat etilgan kuchlanish isrofi hisobga olinadi.
Ishlab turgan tarmoqlarda, esa kuchlanish isrofining haqiqiy qiymati topiladi va uni kamaytirish yo’llari aniqlanadi: – transformatorning K_T – sini o’zgartirib, kompensatorlarni qo’llab, tarmoq kuchlanishini ko’tarib va kesim yuzani o’zgartirish orqli.