Электр хавфсизлиги

xavfli!» degan shior osilishi shart. To‗siqni sinov o‗tkazayotgan xodim o‗rnatadi. 
Zarur bo‗lgan taqdirda sinalayotgan uskuna, sinov uskunasi va ulash 
simlariga begona odamlarni yaqinlashishini oldini olish uchun, II guruhga ega 
bo‗lgan brigada a‘zolaridan birini nazoratchi etib tayinlanishi kerak. Nazoratchilik 
qilayotgan brigada a‘zosi to‗siqdan tashqarida turishi va sinalayotgan uskunani 
kuchlanish ostida deb hisoblashi shart. Nazoratchilik qilayotgan xodim, o‗z ish 
joyini faqat ishboshining ruxsati bilan tashlab ketishi mumkin. 
Agar kabelni ikkinchi uchi berkitilgan xonada (камера), komplekt 
taqsimlovchi uskunani xonasida yoki xona ichida joylashgan bo‗lsa, kabel elektr 
uzatish tarmoqlarini sinash jarayonida eshikka yoki to‗siqda, «Sinal-moqda! 
Hayot uchun xavfli!» degan shior osilishi shart.
Agar kabel elektr uzatish tarmog‗ini ikkinchi uchi joylashgan xona eshigi va 
unga o‗rnatilgan to‗siq berkitilmagan yoki kabelning fazalari trassadagi 

---

175 
ta‘mirlashga mo‗ljallangan tarmoq bilan qo‗shib sinaladigan bo‗lsa, kabelni 
trassadagi fazasi ulangan joyga shiorlar osishdan tashqari, yana brigada tarkibiga 
kiritilgan II guruhli ishchidan yoki navbatchi xodimlardan qo‗riqlovchi
qo‗yilishi 
kerak. 
Sinov uskunasi va sinalayotgan uskuna har xil xonalarda yoki taqsimlovchi 
elektr uskunaning boshqa bir yerida joylashgan bo‗lsa, izolyatsiya ahvolini 
tekshirib turish uchun III guruhga ega bo‗lgan brigada a‘zolarining birortasi 
ishboshidan alohida turishiga ruxsat etiladi. Ushbu brigada a‘zolari to‗siqdan 
tashqarida joylashishlari va sinov ishlarini boshlashdan oldin ishboshidan 
yo‗riqnoma (инструктаж) olishlari kerak. 
Sinovga salbiy ta‘sir beradigan yerdan ulagichni olish va sinov ishlari 
tamom bo‗lganidan so‗ng, qayta o‗rniga qo‗yish, faqat sinov ishlariga rahbarlik 
qilayotgan xodim ko‗rsatmasi bilan sinov uskunasini yuqori kuchlanishli qismini 
yerga ulangandan keyin amalga oshirilishi mumkin. 
Sinash sxemasini yig‗ishda birinchidan sinov uskunasi, himoya va ishchi 
yerga ulagichlarini o‗rnatishni bajarish va kerak bo‗lgan taqdirda, sinaladigan 
uskuna tanasini (корпус) himoyalovchi yerga ulagichini o‗rnatish zarur. Ko‗chma 
sinov uskunasi bilan sinov o‗tkazilganida, ushbu uskuna tanasini faqat ishchi 
sxema yordamida yerga ulash ta‘qiqlanadi. 
Ko‗chma sinov uskunasi tanasini ko‗ndalang kesimi, kamida 10 mm
2
bo‗lgan egiluvchan mis sim bilan alohida yerga ulanishi kerak. Sinov o‗tkazishdan 
oldin, uskuna tanasini yerga mustahkam ulanganligini tekshirish zarur. 
Sinov uskunasini 380/220 V kuchlanishli tarmoqqa ulashdan oldin, uning 
yuqori kuchlanishli qismi yerga ulanishi shart. 
Sinash sxemalarini yerga ulash uchun ishlatiladigan egiluvchan mis sim-
ning ko‗ndalang kesimi, kamida 4 mm
2
bo‗lishi kerak. 
Sinov uskunasini 380/220 V kuchlanishli tarmoqqa ulaganda, zanjir uzi-
lishini yaqqol ko‗rsatadigan o‗chirish-yoqish apparatlari orqali yoki uskunani 
boshqaruvchi shitga o‗rnatilgan shtepsel vilkasi orqali ulash shart. 

---

176 
O‗chirish-yoqish apparati ushlab qoluvchi qurilma bilan jihozlangan bo‗lishi 
yoki apparatning qo‗zg‗almas va qo‗zg‗aluvchi kontaktlari orasiga izolyatsion 
qatlam (накладка) qo‗yilishi kerak. 
Sinash uskunasini 380/220 V kuchlanishli elektr tarmog‗iga ulovchi sim 
yoki kabel, ushbu tarmoqqa o‗rnatilgan avtomatik o‗chirgich yoki saqlagich bilan 
himoya qilingan bo‗lishi shart. Ko‗chma sinash uskunasini elektr tarmog‗iga ushbu 
elektr tarmog‗ini ekspluatatsiya qiluvchi tashkilot vakili (xodimi) ulab berishi 
zarur. 
Sinov uskunasidagi nazoratchining ish joyi, uskunani 1000 V kuchlanishdan 
yuqori qismidan ajratilgan bo‗lishi kerak. Uskunani, 1000 V kuchlanishdan yuqori 
qurilmasiga kiradigan eshigi blokirovka bilan jihozlangan bo‗lib, eshik ochilganda 
uskunadan kuchlanish olinishi va uskunaga kuchlanish berish mumkin bo‗lmasligi 
shart. Nazoratchining ish joyida, uskunaga 1000 V dan past va undan yuqori 
kuchlanish berilganligini ko‗rsatuvchi yorug‗lik signali bo‗lishi kerak. Bundan 
tashqari, ko‗chma sinov uskunasida kuchla-nish paydo bo‗lishi bilan, avtomatik 
ravishda ishlovchi tashqi yorug‗lik signalizatsiyasi bo‗lishi zarur. 
Yuqori kuchlanishli o‗zgarmas tokni olish uchun, qoida tariqasida, qattiq 
yarim o‗tkazgichlardan yig‗ilgan sxemalarni qo‗llash zarur. 
Kenotron sinash uskunalari, xizmat qiluvchi xodimlarni rentgen nurlari-ning 
zararli ta‘siridan saqlanishlari uchun, «Kenotron uskunalarini ekspluatatsiya