Elektr mexanikasi va texnologiyalari

3-Rasm

4-Rasm
Demak g ni 0 dan 1 gacha o‘zgartirish yordamida U_yu kuchlanish qiymatini o‘zgartirish mumkin.
Impuls chastotasini o‘zgartirish usulida t_u= const va T=var bo‘ladi (4-rasm). Bu holda yuklamadagi o‘zgarmas kuchlanishning o‘rtacha qiymati manba kuchlanishi orqali quyidagicha ifodalanadi:

U holda, f=0 bo‘lsa U_yu=0
f=1/t_u bo‘lsa U_yu=E
Aralash yoki vaqt-impulsli usulda t_u= var , T= var bo‘ladi. Bu holda U_yu ning o‘rtacha qiymati t_u va T lar qiymatlarini o‘zgartirish hisobiga sodir bo‘ladi.
O‘zgarmas kuchlanish rostlagichi chiqishidagi kuchlanishning ¢rtacha qiymatidan tashqari kuchlanishning ta’sir etuvchan (effektiv) qiymati ham keng ishlatiladi va u quyidagicha aniqlanadi

O‘zgarmas kuchlanish rostlagichlarini, umuman, quyidagicha klassifikatsiyalash mumkin. Kuchlanish rostlagichi sxemalarida ishlatilayotgan yarimo‘tkazgichli asbobning turiga qarab to‘liq boshqariladigan va to‘liq boshqarilmaydigan kuchlanish rostlagichlariga bo‘linadi.
To‘liq boshqariladigan yarimo‘tkazgichli asboblarga tran-zistorlar, ikki amalli tiristorlar misol bo‘la oladi. Demak, shu yarimo‘tkazgichli asboblarda bajarilgan rostlagichlar to‘liq bosh-qariladigan kuchlanish rostlagichlari deyiladi.
Yuqoridagi har ikkala kuchlanish rostlagichlari o‘z navbatida reversiv va noreversivlarga bo‘linadi. Noreversiv o‘zgarmas kuchlanish rostlagichlarida chiqish kuchlanishi amplitudalari va uning ishorasi œzgarmas bo‘ladi (impulsning davomiyligi o‘zgaradi).
Reversiv o‘zgarmas kuchlanish rostlagichlarida chiqish kuchlanishi amplitudasi o‘zgarmaydi, lekin impulsning davomiyligi va qutblanishi (ishorasi) o‘zgaradi.
Noreversiv o‘zgarmas kuchlanish rostlagichlari sxema tarkibidagi yarimo‘tkazgichli asbob va drosselni ulanish joyiga qarab 3 tipga (toifaga) bo‘linadi.
Birinchi toifali noreversiv o‘zgarmas kuchlanish rostlagichlarida boshqariladigan ventil va drossel yuklamaga ketma-ket ulanadi (5-rasm). Shuning uchun ham bunday rostlagichlarni ketma-ket rostlagichlar sxemasi ham deyiladi. Bu rostlagichlarda U_yud bo‘ladi.

5 rasm
Ikkinchi toifali noreversiv o‘zgarmas kuchlanish rostlagichlarida boshqariladigan ventil yuklamaga parallel, drossel esa yuklamaga ketma-ket ulanadi (6-rasm).

6 rasm
Uchinchi toifali noreversiv o‘zgarmas kuchlanish rostlagichlarida drossel yuklamaga nisbatan parallel, boshqariladigan ventil esa yuklamaga ketma-ket ulanadi (7-rasm). Ikkinchi va uchinchi toifali œzgarmas kuchlanish rostlagichlarida U_yu>U_d bo‘lishi mumkin.