Elektr qurilmalarni ekspluatatsiya qilishda xavfsizlik texnikasi

XI bob. Kommutatsion apparatlar va komplekt taqsimlovchi
qurilmalar

186. 
     Masofadan boshqariladigan kommutatsion apparatlarda ishga qo`yishdan oldin quyidagilar bajarilishi shart:
     

• 
  yordamchi elektr zanjirlari (boshqaruv, signalizatsiya, isitish va boshqalar) va yuritmaning kuch zanjirlari o`chirilishi;
  
• 
  o`chirgichlar bakiga yoki pnevmatik yuritmalarga havo uzatuvchi quvurlarning surilma qopqoqlari berkitilishi va ulardagi havo atmosferaga chiqarilib yuborilishi va bunda havo chiqaruvchi tisinlar (klapanlar) ochiq holda qoldirilishi;
  
• 
  ulaydigan yuk yoki ulaydigan prujinalar ishlamaydigan holatga keltirilishi;
  
• 
  masofadan boshqarish kalitlariga «ULANMASIN! ODAMLAR ISHLAMOQDA» va berkitilgan surilma qopqoqlarga esa «OCHILMASIN! ODAMLAR ISHLAMOQDA» degan plakatlar osilgan bo`lishi shart.
  

186. 
     Kommutatsion apparatlarni sozlash va rostlashda, ularni sinash uchun ulash va o`chirishda yuritmaning yordamchi zanjirlarini va kuch zanjirlarini vaqtinchalik ulashga, shuningdek yuritmaga va o`chirgichga havo yuborishga ijozat beriladi. Bunda «ULANMASIN! ODAMLAR ISHLAMOQDA» va «OCHILMASIN! ODAMLAR ISHLAMOQDA» degan plakatlar olingan bo`lishi kerak.
     

Kommutatsion apparatni masofadan boshqarib ulash va o`chirishni sinab ko`rishni navbatchi xodim ruxsati bilan, sozlash va rostlashni bajaruvchi xizmatchi amalga oshirishi mumkin. Maxalliy navbatchisi bo`lmagan elektr qurilmalarda bunday ruxsat talab qilinmaydi.
Kommutatsion apparat sinab kurilganidan keyin, navbatchi yoki ish bajaruvchi (kim apparatni masofadan boshqarib ulagan va o`chirgan bo`lsa) tomonidan ishni davom ettirish zarur bo`lganda, mazkur Qoidalaring 235-bandi talablari bajarilishi shart.

186. 
     Ishchi bosim ostida bo`lgan havoli o`chirgichlarga faqat sinashlarda va sozlash ishlari bajarilayotganda (dempferlarni rostlash, vibrogrammlarni olish, o`lchash asboblariga va ularning ulanmalariga simlarni ulash yoki ularni uzish, havoning sirkish joyini aniqlash va sh. o`.) ko`tarilishga ruxsat etiladi.
     

Havo bilan to`ldirilgan bo`lgichi bor o`chirilgan havoli o`chirgichlariga, bo`lgich ishchi bosim ostida turganda, ko`tarilish man etiladi.

186. 
     Havoli o`chirgichlarning nam o`tkazmaslik qobiliyatini (zichligini) tekshirish past bosimda, zavod yo`riqnomalariga muvofiq bajarilishi zarur.
     
187. 
     Sinashlar va sozlash uchun havoli o`chirgichlariga ko`tarilishdan oldin quyidagilarni bajarish zarur:
     

• 
  boshqaruv zanjirlarini uzish;
  
• 
  maxalliy boshqaruv tugmachasi va ishga tushirish klapanlarini blokirovka qilish (masalan, havo uzatuvchi quvurlarni uzish, shkaflarni yopish va sh. o`.) yoki ish bajaruvchi ko`rsatmasi bo`yicha aniqlangan faqat bir ishlovchiga o`chirgich bilan operatsiyalarni bajarishga ijozat beradigan (boshqaruv zanjiri ulangandan keyin), yo`riqnoma olgan brigada a`zosini o`chirgich oldiga qo`yish zarur.
  

Bosim ostida bo`lgan havo o`chirgichlari ustida odamlar bo`lgan paytda boshqarish va taqsimlash shkaflarida hamma ishlar to`xtatilishi shart.

186. 
     Havoli o`chirgichlarini tekshirish, sozlash va sinashlarda o`chirish va ulash vaqtida ularning oldida xodimlarning turishlari man etiladi.
     

Sinashlar va sozlash bo`yicha ishlarni bajaruvchi (yoki u tomonidan tayinlangan brigada a`zosi) o`chirgich bilan operatsiyalar bajarishga topshirish, brigada a`zolari o`chirgich oldidan xavfsiz masofaga yoki pana joyga chiqarilgandan keyin berishi shart.

186. 
     Havo to`plagichlar ichida odamlarning bo`lishi bilan bog`liq ishga qo`yishda quyidagilar bajarilishi zarur:
     

• 
  havo berilishi mumkin bo`lgan quvurlarnipg surilma qopqoqlari yopilib, qulfga berkitilishi va surilma qopqoqlarga «OCHILMASIN! ODAMLAR ISHLAMOQDA» degan plakatlar osilishi;
  
• 
  havo to`plagich ichidagi bosim ostida bo`lgan havo tashqariga chiqarilib, havo chiqaruvchi klapanlar ochiq holda qoldirilishi;
  
• 
  havo to`plagichdan havo quvuri ajratilishi va unga tiqinlar o`rnatilishi.
  

186. 
     Havo to`plagichlar va o`chirgich baklaridagi manometrlarning nolni ko`rsatishi, siqilgan havo yo`qligining aniq belgisi bo`lib xizmat qila olmaydi. Tuynuk qopqog`ini olishda, bevosita gaykalar va boltlarni bo`shatib ochishdan oldin, havo chiqarish klapanlarini yoki surilma qopqoqlarni ochish bilan xaqiqatan ham siqilgan havo yo`q ekanligiga ishonch hosil qilish zarur.
     

Havo chiqarish klapanlarini yoki surilma qopqoqlarni, faqat tuynuk qopqog`ini maxkamlovchi barcha gaykalar va boltlarni burab qo`yilgandan keyin berkitish mumkin.

186. 
     KTQ ning shkaflari bo`linmasida ishlar olib borilganda: uskunalar joylashtirilgan aravachani tortib chiqarilishi; kuchlanish ostida qolgan tok o`tkazuvchi qismlar bo`linmasining pardachasini qulfga berkitish va «TO`XTA! KUCHLANISH» degan plakat osilish; ishlash uchun mo`ljallangan bo`linmada esa «SHU YERDA ISHLANSIN» degan plakat osilishi kerak.
     
187. 
     KTQ dan tashqarida, unga ulangan uskunalarda yoki undan ketuvchi HL va KL da ishlar bajarilganda o`chirgich joylashtirilgan aravachani shkafdan tortib chiqarilishi, pardacha yoki eshikcha qulfga berkitilishi va unga «ULANMASIN! ODAMLAR ISHLAMOQDA» yoki «ULANMASIN! LINIYADA ISH BAJARILMOQDA» degan plakat osilishi kerak.
     

Bunda quyidagilarga ruxsat beriladi:

• 
  yerga ulaydigan pichoqlar bilan o`chirgich joylashtirilgan aravacha orasida blokirovka bo`lsa, ushbu pichoqlar ulanganidan so`ng, aravachani nazorat holatiga keltirishga;
  
• 
  KTQ shkaflarida bunday blokirovka yoki yerga ulaydigan pichoqlar bo`lmaganda, aravachani nazorat holati bilan shkafdan chiqarilgan holat oralig`iga o`rnatishga, uni qulflash sharti bilan. Ulanmada yerga ulagich borligidan katiy nazar aravacha oraliq holatda o`rnatilishi mumkin.
  

Ketuvchi HL da ishlash kerak bo`lganda, KTQ ning shkafida yerga ulagichlarni o`rnatishda mazkur Qoidalarning 168 - bandi talablarini hisobga olish zarur.

186. 
     Boshqaruv va himoya zanjirlarida sinab ko`rish va ishlash uchun o`chirgich o`rnatilgan aravachani nazorat holatiga o`rnatishga, KTQ dan tashqarida, ketuvchi HL va KL da yoki ularga ulangan uskunalarda, elektr dvigatellar orqali ulangan mexanizmlarda ishlar bajarilmayotgan yoki KTQ ning shkafida yerga ulash amalga oshirilgan hollarda ruxsat etiladi.